Carmina 04 University of Oxford CLASP Project nick.white@ell.ox.ac.uk ££.ALC.AVIT.Carm04 Distributed by the University of Oxford under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported License Library of Congress Subject Headings Latin Poems Carmina 04
Infectum quondam uitiis concordibus orbem Legitimumque nefas laxata morte piatum Diluuio repetam: sed non quo fabula mendax Victuros lapides mundum sparsisse per amplum Deucaliona refert, durum genus unde resumpti Descendant homines cunctisque laboribus apti Saxea per duram monstrent primordia mentem: Sed ueli compos fluctus nunc prosequar illos, Per quos immissus rebus uix paene creatis Lactantem uelox praeuenit terminus orbem. Extulerat mortale genus crudelibus ausis Ingentes animos: licitum quod quisque liberet, Credidit et propria ualuit pro lege uoluntas. Ius adeo nullum, sic nil distare putatum Fasque nefasque inter, recti custodia nusquam, Non iudex, non testis erat, non denique rector, Arbiter aut morum uel qui suaderet honestum, Sed princeps sibi quisque fuit uirtute nocendi Nec meritis sed mole potens; qui fortior esset Hic melior sibimet, sed se censore, placebat. Sic hominum uitam brutorum more tenebat Motibus addicens mens inclinata ferinis. Sanguine potus erat, caesorum uiscera passim Indomitis laceras praebebant faucibus escas. Insuper et quadrupes, propria qui morte necatus, Saeuior aut certe quem uincens bestia cepit, Pastus erat, quem nulla fides, lex nulla uetabat. Vt uero pecorum ritu permissa uoluptas Et diffusa palam ruptis lasciuia frenis Luxuriaeque forum atque obsceni nundina mundi Feruuerit, casto fas non est dicere cantu. Talibus ac tantis hominum gens improba gestis Siluestres animos naturae foedere rupto Induerat pulsaque simul ratione furebat Et deserta iacens domini caelestis imago Omne decus mentis turpi deiecerat actu. Haut secus ac pulchri cum fertilis area campi, Quam succisa dedit purgato robore silua, Dum colitur, iusto paret fecunda labori. Subicitur rastris, respondet frugibus ac se Seruat composito ruralis gratia uultu: Agricola oblitus si bracchia forte remisit Laxauitque manus fessoque quieuit aratro, Pigrescit primum durato caespite tellus; Mox rudibus ramis atque aspera palmite crebro Disciplinatos dissuescit promere fructus, Effundit frutices uacuos siluamque minatur: Quam si nec sera succisor falce repurget, Non iam uirgultis, sed denso stipite lucus Texitur et steriles diffundit in aera frondes, Donec conclusa ramis currentibus umbra Mox opportunae depulso sole tenebrae Iam secura feras inuitent credere lustra. Taliter humani generis, non ordine recto, Perdita mandatae iam post primordia legis In prauum labens paulatim uita tetendit Proficiens peiore uia, constantior ipso Iam palibus studiis nutriti criminis usu. Et tamen auctorem uitii culpaeque magistrum Doctior errorum lapsuque peritior omni Succiduae prolis crescens audacia uicit. Vt fluuius parua primum diffusus ab urna Perspicuum leni promittit gurgite fontem, Tramite quem summo facili transmittere saltu Quisque potest: mox irriguo deductus ab ortu Viribus augetur subitis ripasque retrorsum Pellens crescentes tendit per plana liquores Occupat et spatium pereuntique imminet aruo: Tum circumfusos uicinis uallibus amnes Sorbet praeteriens externasque incipit undas Augmento finire suo mixtasque sub uno Nomine cum rasis diffuso gurgite terris, Cum trabibus stabulisque boum lustrisque ferarum, Saeuior accessu longoque furore potitus, Tandem desistens pelagi transportat in undas. Inter motus similisque ad turbinis instar Humanum uitiis ibat genus: et tamen ipsa Longior insanas mentes dissoluerat aetas. Centenos nouies crebro cum duceret annos Vita tenax, tanto suspensi tempore leti Nullus terror erat. sors si quem sera tulisset, Ceu qui nec natus fuerit numquamque leuandus Morte putabatur. sic cunctis nulla futuri Spes inerat solusque sibi fundauerat omnem Sensibus in caecis periturum mundus amorem. Tempore quin etiam peccatrix terra sub ipso Nutribat saeuos immania monstra gigantes, Nec tamen effari licitum, quo semine cretos. Communem cunctis ortum de matre ferebant; Qui genus, unde patres, prohibent arcana fateri. Si speciem quaeras, humani corporis illis Plus uultus quam forma fuit: sic linea membris Conueniens hominem monstrabat, dissona molem. Quam propter deinceps commentis graecia fictis Dedecus infandum massis informibus auxit Et portentosis descripsit corpora membris: Pube tenus quod forma uiris, cum corporis ima Supplerent uasti mixto pro crure dracones, Artus semihominum patulis qui faucibus atri Ferrent et uerso praeberent uertice gressus: Tunc etiam solitos iusso terrore tonanti Blasphemis caelo conuicia mittere plantis Mordacesque pedes moto fremuisse ueneno. Hos similis mendax Phlegraei fabula belli Excussas finxit iecisse per aera rupes, Pro telis spatiosa manus quod turbine montes Sparserit et missis caelum quassauerit aruis. Haec sunt priscorum quae de terrore gigantum Carmine mentito Grai cecinere poetae. Et tamen audaci uoluit contendere pugna, Quisque rebellis erat. qui cum confligere telis Non potuit, saeuis concepit proelia uotis. Montibus impositos fas non est credere montes, Hoc tamen et deinceps illos temptasse putabo, Qui coctos lateres lentoque bitumine iunctos In sublime rati manibus sic posse superbis Sustolli et celsas in sidera surgere moles: Cum fureret mortale genus cassoque labore Irrita transcensis caementa inferret in altum Nubibus et refugum sequeretur machina caelum, Non prius absistens, subitas discordia linguas Quam daret et uarius confunderet omnia sermo. Hinc sparsum foedus, scissa sic lege loquendi Consensum scelerum turbata superbia rupit, Dum se quisque suis possit quae noscere, uerbis Adgregat atque nouas sequitur gens quaeque loquellas. Sic interruptae perierunt culmina massae Effectuque carens cessauit in aethere turris. Haec post diluuium; nam quantas tempore prisco Pressa giganteas tellus produxerit arces Atque lacessitis contemptum miserit astris, Abstergente deo sat nostra silentia damnent. Cernebat patiens iam dudum insana frementes Terrarum populos hominum rerumque creator Expectans, si quem uani consortia mundi Linquentem melior moneat resipiscere cura. Sed coniuratus postquam percurrere coeptum Perditionis iter statuit sensumque per omnem Obtinuit uictor peccati insignia mundus Nec reuocare gradum quisquam gressumque referre Praecipiti iam mente potest, exhorruit auctor Paenituitque uidens totum, quod fecerit, orbem. Tum tales tonuisse minas commotus ab alto Fertur et excitas laxasse his uocibus iras. "O nullis attracta bonis nullisque repressa Legibus, antiquo tantum submissa draconi Effera gens hominum, ducto corruptior aeuo. Non Euam cecidisse sat est, transcenditur omni Inuentor leti lapsu: nec sufficit illud, Vicit inexpertum quod serpens pristinus Adam. Non contenta suo foedari uita parente Adfectat mortem propria uirtute mereri. Expectasse diu non profuit. insuper omne Concessum ueniae rapuerunt crimina tempus. Iam nimium longas patientia presserit iras, Vindictae iam tempus adest. non fulmina caelo Flammeus ardor aget uasto nec cedet hiatu, Quae premitur nimio succumbens terra tumultu: Sed sordens uitiis fluctu delebitur orbis. Ad chaos antiquum species mundana recurrat Inque suas redeant undarum pondera sedes. Arida decedat lymphis rursusque sepultas Terrarum facies informis contegat umor. Haec clades uiuis carnique hic terminus esto". Sic pater aeternus disponens funera rerum Diluuium dextra terras uibrabat in omnes. Interea pleno uiuebat iustus in orbe Vnus homo et mentem solus seruabat honestam. Nullus uota deo donis precibusque ferebat Hunc praeter, dignum quem summus laude creator Nosset et exceptum uitae seruare pararet. Stemmatis hic sancti: nam claro nobilis ibat A proauo, quem prisca fides et conscia uirtus In caelum sine morte tulit; sic celsa petenti Successit magno non impar pronepos actu. Nec plus est illum salui cum corporis usu Terrenas liquisse domus, intrasse supernas. Denique quo priscus quondam conscenderat Enoch, Helias curru post tempora longa secutus Scribitur ignitis scandens penetrasse quadrigis, Cum suspensa leues transmitteret orbita uentos Vngula uel premeret calcatas pondere nubes Vallatumque ferens sanctum non ureret ignis Et motus seruans nesciret flamma calorem. Hos igitur satis est caelum potuisse mereri Membrorum sub lege sitos: sed non tamen illud Segnius admirer, sancti quod tempora Noe Vnius ob meritum natis nuribusque tuendis Orbis in exitio potuerunt ferre salutem. Est ille in caelis numero praestantior omni Angelicus sine fine chorus, qui laude perenni Conclamat celebratque deum famulantia suetus Ferre ministeria et iussis parere supernis. Hi nunc, quod rectum mortalia corda precantur, Concipitur dignis sancto quod pectore uotis, Quidquid larga manus collectis sparsit egenis, Excipiunt sanctoque ferunt super astra uolatu. Quin etiam iustos, fragilis dum uita fatigat, Tutantur mundique inter discrimina seruant. Sed tamen in cunctis praecellit clarior ille, Maxima quaeque dei quo dispensante ministro Res geritur summisque parat mysteria causis. Hic dominum caeli uenturum corpore sumpto Virginis intactam iussus praedixit in aluum Sacraque dotali compleuit uiscera uerbo. Hic et baptistae praecurrens nuntius ortum, Desperata diu dum ferret germina patri, Inter sacra uirum conterruit et dubitantes Protenus ingrato restrinxit in ore loquellas, Donec praedicto fecundam redderet ortu Prolis anum, multos sterilis quae tenta per annos Fudit diffidens effeta puerpera fetum. Hic rerum sollers summusque archangelus alto Aera per liquidum leuibus circumdatus aulis Vibratasque mouens ignito in corpore pinnas Nulli conspectis ad terram motibus ibat Et tum sorte gemens cunctorum crimina Noe Inflexis stratus genibus cum supplice planctu Mundanis ueniam mundo nolente petebat: Cum subito clausis foribus tunc aliger intrat Conspicuus claro resplendens nuntius ore. Horrescit uisu tanto perterritus heros Mortalisque oculus personam ferre supernam Vix ualet et pauidi detorquent lumina uultus. Ille salutiferis primum mulcere timentem Adgrediens uerbis caeli mandata ferebat: "Pax tibi, iuste uirum, pacem tibi missus ab alto Imprecor, ut pulso capias mea dicta pauore. Haec mandat summus terrae pelagique creator: Insperata quidem cunctis sententia leti Imminet; hanc solus sed qui transire mereris. Et praescire potes. Nam te calcata uoluptas Iam pridem rectum toto discreuit ab orbe. Vnica sed quoniam saeuum depellere letum Vita tibi poterit, tantos euadere casus Qualiter incipias, paucis ex ordine fabor. Finis erit rerum permissis undique lymphis Atque relaxata uastabitur orbis abysso. Nunc age, congestis crescat fortissima lignis Machina, quae surgens fluctus superenatet omnes. Tercentum cubitos per longum ducta tenebit. Bis quinis lato claudatur bisque uicenis: In triginta illi constabit culminis altum; Per medium pariter longo cenacula tractu Edita suspensis domibus tabulata leuabunt: Vt generis proprii seruans consortia mansor Componat partis dispersa cubilia cellis. Tum ne rimosi compagum forte meatus Accipiant inimicum imbrem, linire memento Iuncturas laterum pigrumque infunde bitumen. Taliter effectam cum consummaueris aedem, Protenus ingredere ac mundum dimitte cadentem: Exclusit quem culpa frequens, includere uita Incipiat circumque fremant te sospite mortes. Quin etiam lateris sociam succedere tecto Et cum coniugibus natos intrare iubebo. Tuque secundus eris deleti germinis auctor? Vt te post primum repleatur terra parente. Sed quia perfecto diuinis uiribus orbe, Post operis finem, post leges postque sacrata Sabbata formari quidquam non conuenit ultra: Ne penitus cessans intercidat omne creatum, Spirantum e cunctis pecorum celerumque uolucrum Siluarumque feris et quae iumenta uocantur Vel quae per tacitos reptant labentia motus, Bina cape et tecum claustro uictura reconde. Sic tamen, ut proprios teneant sua uincula sexus, Vnde genus rursum tellus implenda resumat. Nec timeas, ne forte feros animantia motus Seruent aut solitis praesumant rictibus iras. Foedus erit totis, quae discordantia profert Per uarios natura modos, et pace fideli Parebit iussis, quidquid concluseris illic. Serpentis tantum semper figmenta caueto. Vertice submisso blandum licet ille trisulcos Finxerit abscondens per dulcia sibila linguis Immortale odium, numquam tu credulus illi, Quem nimis expertus uitandum praemonet Adam. Hostis namque semel uoluit quicumque nocere, Hic semper suspectus erit penitusque cauendum est, Ne iam mentito coniungat foedera prudens. Tu post exemplum iussis seruire memento". Haec fatus uacuum leuibus secat aera pinnis Mortalem fugiens aciem caeloque relatus Heroem trepidum mandata lege reliquit. Ipse tamen tali manibus cum uoce leuatis: "Quisquis, ait, nobis tantam spondere salutem Seu missus seu sponte tua super aethere celso Venisti et placidum sacrasti foedere pactum, Sis fautor firmentque tuas promissa loquellas Auxiliumque tuum conatibus insere nostris, Vt tenuis tantam ualeat manus edere molem". His breuiter dictis uitae spem corde reponit Adgrediturque celer sacri praecepta laboris. Quis tantus capiat sensus, quis denique sermo Explicet, aduectis fuerit quae copia lignis. Nudati colles, spoliatae robore siluae; Mons ut quisque fuit, famulo placuere paratu. Pelion immensas cum mittat uertice quercus, Insuper exponit multa uirtute recisum Ossa nemus Pindoque abies subducitur alta. Atlans ipse nouas ictu resonante secures Sensit et annosas dedit ad naualia pinus. Inuictum tunc surgit opus, contexta leuatur Porrectis trabibus praecelsi culminis aedes. Haec inter discors uarii sententia uulgi. Nam multi lymphis obstacula tanta parantem Irrisere uirum, moles quod clausa moueri Fluminibusque dari nequeat, quam forte uel ampli Euphrates Nilusque queant uix claudere ripis. Humani generis quid mens incredula reris Mortalem non posse manum coniungere ponto Aedem longinquam? pontus namque obuius ultro Curret et adductum tanget stans fabrica litus. Ast alios celsam compacto robore massam, Ignaros quamquam cladis causaeque latentis, Mirari nouitas et formidare coegit. Haut aliter studium iam tunc diuiserat omnes, Quam nunc mundus habet: sunt qui compuncta fideli Corda dicant operi rebusque instare supremum Discrimen norunt, corpus quo concidat omne Bacchatamque diu consumant saecula carnem. Effugiet tunc ille malum quicumque paratus, Construat ut ualidam praeduri tegminis arcam; Per lignum uitale crucis seruatus ab undis Tunc cernet quanto contempserit otia fructu. Haut procul attentum contemplans hunc operantem Nonne piger quisquam lucri taedensque laboris Insanire putet, cura quod solus inani Aestuet et rebus nolit pereuntibus uti? Sic epulans parcum, sic largum quisquis auarus, Sic nudum raptor, sic castum ridet adulter, Sic circumscribens illuso simplice gaudet. Desipuisse dolet diues, cum congregat aurum, Spargentem nummos ultroque in paupere censu Consumptis opibus miserum re speque beatum. Inde repentinum iudex cum cerneret orbi Aduentare diem: "Finis sic protenus, inquit, Imminet, ut iusti quondam sub tempore Noe, Diluuium uarios mundi cum repperit actus Et carnem consumpsit aquis opifexque salutis Euasit parto diffusa pericula claustro". Haec euangelicis sunt inclamata figuris. Prouidus interea consummat conditor arcam. Tum iussae accurrunt uolucres, tum bestia quaeque Consuetum linquens siluoso tegmine lustrum Deposita feritate uenit seseque tenendam Ingerit occurrens et libertate relicta Includi gaudet. tantum secreta futuri Vis ualet. occultus brutis in sensibus ardet Terror et expectans agitat formidine uita. Ast homines, quos sors certi discriminis urget, Vicina nec morte pauent. satis undique constat Vitali indicio praecedere saepe timorem. Securos laetosque reos tellure Gomorrae Iam prope sub flammis sententia dicta uidebat. Niniuae contra populis terrore salubri Praeualuit pro pace metus; nam uenerat istic Multum ille et terris iactatus et alto, Qui clamaturus tantae discrimina plebi Diluuium timuit mundo constante propheta. Hauserat hunc ualido peruadens belua rictu Immersumque mari uentris concluserat arca. Degluttire uirum faucesque implere capaces Ardenti monstro cum sit permissa potestas, Non licuit mordere tamen; nil dentibus actum. Intrauit cupidum deludens praeda uorantem Inuasusque cibus ieiuna uixit in aluo, Dum tres luce dies una sub nocte prophetae Sol ageret litusque nouum uacuanda uiderent Et castigatum uomerent ergastula pastum. Vt monstro exutus uates caelumque recepit Contingens terras, magnam tunc percitus urbem Terribili cum uoce petens: "Quid criminis, inquit, Ardetis flammis? restinguent omnia poenae. Iamque uenit finis; lentum est hoc dicere, uenit". Non plus fatus erat, totus coniurat in omne Lamentum populus: procurrunt undique fletus, Pectora tunduntur, caelum suspiria pulsant. Mollibus abiectis cilicum dant tegmina saetae Inque cibos cinerem lacrimasque in pocula fundunt. Ipse etiam, dignus tali qui tempore princeps Ante aciem flentum portet uexilla salutis Atque nouum dictu metuens discrimina uincat, Proicit hic sceptrum, linquit sublime tribunal, Pallia blattarum spreto diffibulat auro Serica despiciens atque aspera tegmina sumens. At pius ex alto contemplans talia rector Exertas reuocat sedatis motibus iras Vibratumque tenens restinxit missile fulmen. Temporibus propriis iustus sic conditor arcae Securo solus timuisse pericula mundo Gaudebit, finem cunctis, sibi ferre salutem Diuersam cernens meriti discrimine sortem. Ergo ubi siluestres sexu collegit utroque Inclusitque feras, pecudum tunc eligit illa Sumere, quae pastu licitum uel munda uocantur. Hinc tantum septena dedit uiuentia claustro, Vt ternis paribus seruato semine saluis Septima quae fuerint, sacris quandoque litentur. Et iam uitalis concluserat omnia carcer. Tunc iustum cunctosque suos natosque nurusque Accipit expectans claustrum uitaeque reponit. Nam seruos nondum dederat natura uocari Nec dominos famulis discernere nouerat ordo. Primus enim maculam seruili nomine sensit Huius natorum medius, qui forte cachinno Distectum petiit misero spectamine patrem Materiamque sui risit deformior ortus Et plus iam turpis nudato simplice nequam. Quod postquam sanctus potuit cognoscere Noe, Natum germanis famulum dedit. inde repertum Tale iugum; cuncti nam semine nascimur uno. Seruitii certe causam fecisse reatus Cernitur et liber peccans fit crimine seruus: Si rursum nexu famulus stringatur honestus, Natales faciens sibimet iam nobilis hic est. Nuntius interea, dudum qui missus ab alto Detulerat iusto caelestis munera uerbi, Protenus ut clausum uidit rebusque paratis Expectare diem, rursus descendere caelo Festinans laxos firmauit cardine postes Inclusitque uiros atque ostia fortia traxit Confestimque leuans supero se rettulit axi. Aeuo sexcentos senior transcenderat annos Lunaque bis plenos addebat menstrua cursus, Septimus et decimus qui post illuxerit orbi, Vltimus ille diei iam nunc dabit omnia leto. Ilicet obtegitur caelum nimiisque tenebris Victa repelluntur fuscati lumina solis Insanas hominum mentes uix tangere terror Coeperat, insuetus mox profluus aethere nimbus Et ualido primum similis demittitur imbri. Arida terrarum pariter maduere per orbem, Vna fuit toto facies et nubila caelo. Aegyptus tunc ipsa nouas expauit ad undas Alsit et infusus Garamans dudumque calentes Vmida Massylas tetigerunt frigora Syrtes. Nec longum pluuiae species, non denique guttae Stillant, sed rupto funduntur flumina caelo. Non aliter Tanais, niuibus cum pascitur aluus, Riphaeo de monte ruens illiditur amni Praecipitatque simul, longo quod tramite ducat. Vndarum tali quatitur certamine tellus, Atque facit luctam compressus fluctibus aer. Nec tamen hic lymphas tantum fudere superna Terrestres etiam consurgit mundus in iras. Rumpitur omne solum, crebros dant arua meatus, Prosiliunt fontes ignotaque flumina manant. Vergitur in sursum mutato pondere nimbus: Inde cadens caelis, hinc terris undique surgens Occurrit mox unda sibi iunctoque furore Coniurant elementa neci. transcenditur omnis Riparum limes fluuiis atque obice rupta Saeuit laxatis discurrens umor habenis. Sed cum diffusae spatium concludere terrae Omnia certarent mundumque implere capacem, Suspendi forsan potuit sententia leti Atque mora maiore trahi, quo tardius omnem Concedens spatium rapiat sors ultima carnem: Oceanus uertex rerum ni feruidus uno Litore, quo tantum terras atque aequora cingit Exiret rumpensque fidem perfunderet arua. Dissipat aeternas leges et sede relicta Regna aliena petens naturae foedera turbat. Vt diros primum pelagi sensere furores Illustres fluuii, magnos quos inclita cursu Fama refert, motusque nouos stupuere parumper: Vt credas sapuisse fugam, sic uersa retrorsum Per terras spargunt sublata uolumina ponto. Insequitur tamen oceanus refugisque fluentis Imminet et falsis impellit molibus amnes. Tum maior strepitu tanto mortalibus aegris Fit metus, ascendunt turres et celsa domorum Culmina praesentemque iuuat uel tempore paruo Sic differre necem. multos, dum scandere temptant, Crescens unda trahit, quosdam montana petentes Consequitur letoque fugam deprendit inanem. Ast alii longo iactantes membra natatu Defessi expirant animas, aut pondere nimbi Obruta flumineas commixta per aequora lymphas In quocumque bibunt morientia corpora monte. Aedibus impulsis alii periere ruina Inque undas uenere simul dominique domusque. It fragor in caelum sonitu collectus ab omni Quadrupedumque greges humana in morte cadentum Augent confusos permixta uoce tumultus. Haec inter miseri feruentia funera mundi Praegrauis insanis pulsatur motibus arca Compagesque tremunt, stridens iunctura laborat. Non tamen obstructam penetrat uis improba, quamquam Verberet et solidam fluctu feriente fatiget. Non aliter crebras ecclesia uera procellas Sustinet et saeuis sic nunc uexatur ab undis. Hinc gentilis agit tumidos sine more furores, Hinc Iudaea fremit rabidoque illiditur ore, Prouocat inde furens heresum uesana charybdis: Turgida Graiorum sapientia philosophorum Inter se tumidos gaudet committere fluctus. Obloquiis uanos sufflant mendacia uentos, Sed clausam uacuo pulsant impune latratu. Iam medium crescens arcae contexerat unda Commouitque cauam suspendens undique molem Et melius tutam facili portante natatu Quoque uocant undae, sequitur iam mobile pondus. Cedamus mundo, dum ducimur: omne resistens, Si flecti nescit, metuat uel pondere frangi. Sed sic cedamus, fluxum ne sentiat intus Peccatumue trahat mens impenetrabilis ullum. Nauigat interea claustro commissus eunti Fons uitae seruatque furens super omnia pontus Orbis depositum, fido quod tegmine promat, Cum pax terrarum reddi sibi debita poscet. Ergo ibant undae, tellus subducitur omnis, Collibus impositae uicerunt edita lymphae. Delituit tectus ponto tum piniger Othrys, Parnasi uertex cautem non protulit altam, Ipsa cupressiferi latuerunt saxa Lycaei, Subductae rupes, aequatae fluctibus, Alpes, Omnibus exclusis totus iam denique mundus Axis et unda fuit; nam cunctis morte subactis Regnabant pelagi siluoso in gurgite monstra. Et iam uicinum pulsabant umida caelum Iamque quater denis manabat noctibus imber Compleratque necem; nec iam quod tolleret, ultra Mors habuit pressitque natantia funera pontus. Frenantur tandem pluuiae, resplenduit aether Redditur et caelis uultus. sol ipse reductus; Sed non inuentis, quis reddat lumina, terris: Tantum luxit aquis. tristis uidet aequora fulgor Quamque breues radios admotas frangit in undas, Tam consumendis feruens ac proximus instat. Nec minus et patuli terrae clauduntur hiatus Quaeque prius uomuit letali ex ore fluenta, Obicibus propriis constricta resorbet abyssus. Nec tamen ut uenit, breuiter sic lympha recedit: Siccant non pauci, longo sed tempore, menses, Quod pauci fudere dies. iam ducta natatu Armeniae celsis instabat montibus arca Et nondum nudis fundo consedit in aruis. Vt stabilem sensit senior motuque carentem Nec fluitare natans uentosa per aequora lignum, Credidit abductis nituisse liquoribus orbem. Tum reserat summam sublimi a fronte fenestram, Emissa refluos exploret ut alite fluctus. Illa uolans longo diuerberat aera plausu Atque quatit uacuas pinnarum motibus auras. Cumque diu fessis undas perstringeret alis Nec locus optatam requiem concederet ullus, Consuetum repetit prospecto ex aequore claustrum. Exceptam senior manibus tum colligit intus Aduertens nullas patuisse per umida terras. Interea magna pontus se mole mouendo In chaos antiquum linquens mundana redibat. Excelsi tandem proferre cacumina primum Incipiunt, post quos tenues crebrescere montes. At uero ut pelagus cinxerunt litora priscum Oceanusque sacer notas collectus in oras Contentus solito labentia flumina tractu Sorbuit et cunctis distrinxit frena fluentis Torrentesque suae clauserunt undique fossae, Libera subductis nituerunt arida lymphis. Tunc interposito producens tempore coruum Scire cupit senior uacuumque interrogat orbem. Ales ut extensis nitidum petit aera pinnis, Aspiciens plenis stipata cadauera terris, Carnibus incumbens et mox oblita reuerti Rectorem placidum communi in sede reliquit. Sic nescis, Iudaee, fidem seruare magistro, Sic carnem dimissus amas, sic gratia numquam Custodi uitae dominoque rependitur ulla. Mente uaga sic laxus abis, sic foedera legis Rupisti et primum uiolasti perfide pactum. Temporis ut spatio senior collegit inertem Iam potuisse satis coruum se reddere claustris, Ignarus tardi reditus causaeque morandi, Ne fors innexis fessum consumpserit alis Iunxerit et cunctis pereuntibus unda recurrens: Protenus albentem mittit de sede columbam. Illa memor iussi rapido petit arua uolatu Paciferaeque uidens ramum uiridantis oliuae Decerpit mitique refert ad condita rostro. Tali legatus firmauit foedera simplex Indicio purumque pius sic comperit orbem. Integer emensum uertebat circinus annum, Quo felix claustrum spirantia cuncta tenebat. Tum pater ablatis obducta repagula serris Pandit et inclusis desuetum reddere solem Incipit, effeto redeant ut semina mundo. Ante tamen iustus iubeat quam sparsa uagari, Singula de septem, quae dudum claudere munda Curauit, natis pariter nuribusque uocatis, Caespite constructa disponens immolat ara Accendens sanctos his primum altaribus ignes. Plurima dum magnis adolentur corpora flammis Et numerosa leuat praepinguem uictima fumum: Suauis odor laetum tetigit trans aethera caelum Primaque purgati suscepta est hostia mundi. Tunc igni permixta sacro uox intonat ista: Hactenus infectus contagia traxerit orbis; Sufficiat regnasse nefas. mundata lauando Perpetuo niteat tellus uultusque reductos Contineant elementa suos: non amplius ullis Perturbata malis moles mundana patescat. Vos quoque, quos leti saluauit tempore uita Intactosque tenens casu defendit ab omni, Ducite securum seruatis legibus aeuum. Vosque caput generis fecundo semine prolem Spargite, diffusum late quae compleat orbem, Deletum instauret numerum dominetur et orbi. Fertile quin etiam reddant animantia germen," Quod tamen inflexum famulabitur ordine prisco. Insuper et terris ex hoc iam non erit ultra Diluuium regnans, carnem quod conterat omnem. Vnum quod fuerit, signo monstrabitur uno Nec similem repetita necem peccata uidebunt Et, si crimen erit, terror non deforet alter". Sic unum genitor iurans baptisma sacrabat, Vt semel ablutum lymphis purgantibus orbem, Sic sperare reos lauacrum non posse secundum. Vix tribus exactis caeli iam partibus ibat Pronus in occasum radius, cum forte remotam Axe sub eoo iussus contingere nubem Protulit excussum madefacto ex aethere signum Arcus et emicuit, quem nunc Thaumantida Graio, Irim Romuleo uocitant sermone poetae. Pendulus obliquum solem cum senserit umor, Ancipites uario mittit splendore colores: Nec numerare queas sic mixtos lumine uisus Illudunt dubii diuersis uultibus orbes Sapphirusque uirens, maculosus, caerulus, albus. Purpureum de nube trahit, de sole coruscum, De caelo nitidum, de terra sumitur atrum, Et tamen abiunctis quae constant haec elementis, Sic diuersa putas, ut concordantia cernas. Hanc formam signo trepidis mortalibus arcus Praestitit esse deus promittens nube serenum Nullaque iam terris debere pericula caelum. Nunc quicumque cupis ueram seruare salutem, Illud suspicies signum, quod signa figurant. Namque dator uitae praemisit talia Christus Et geminata dedit substantia saluatorem. In terris sumptae nitida de uirgine carni Naturalis inest patrio de germine fulgor: Et medius quidam mediator in aethere celso Munere multimodo uarius, sed fulgidus omni, Vitalem monstrat sacrati pigneris arcum. Istum corde uide, quisquis baptismate lotus Ad caelum liber culpis pereuntibus exis. Namque legis: "Forma uos, inquit apostolus, ista Saluabit lauacrum, prisci cum tempore Noe Conclusas lignis animas discriberet octo". Comparat ille datum, tu seruans dilige donum, Hoc uotis precibusque gerens, hoc setibus optans, Ne redeant peccata tibi, ne mersa leuentur, Mortua ne surgant, ne debellata rebellent, Ne post ablutum ualeant discrimina crimen; Et flammam timeas, quo iam non suppetit unda.