# Heptateuch Genesis Principio dominus caelum terramque locauit: Namque erat informis fluctuque abscondita tellus Immensusque deus super aequora uasta meabat, Dum chaos et nigrae fuscabant cuncta tenebrae; Has dum disiungi iussit, a cardine fatur: "Lux fiat!" et clare nituerunt omnia mundo. Cum dominus primi complesset facta diei, Condidit albentem nebulis nascentibus axem. Accipit immensus errantia litora pontus, Multiplices rapiens ualidis cum tractibus amnes. Tertia lux faciem terrarum fulua retexit. Arida mox posito narratur nomine terra. Florea uentosis consurgunt germina campis Pomiferique simul procuruant brachia rami. Quarta die generat solis cum lampade lunam, Et stellas tremulo radiantes lumine figit. Haec elementa dedit subiecto insignia mundo, Tempora quae doceant uarios mutanda per ortus. Quinta die accipiunt liquentia flumina pisces Et uolucres uarias suspendunt aere pinnas. Sexta pater gelidos in spiras lubricat angues Quadrupedumque greges totos diffundit in agros Cunctaque multiplici mandauit crescere passim Germine et immensis errare et pascere terris. Haec ubi constituit diuina potentia iussu, Rectorem inspiciens mundanis defore rebus, Haec memorat: "Hominem nostris faciamus in unguem Vultibus assimilem. toto qui regnet in orbe." Et licet hunc solo posset componere uerbo, Ipse tamen sancta dignatus ducere dextra Inspirat brutum diuino a pectore pectus. Quem postquam effigie formatum ceu sua uidit, Metitur solum mordaces uoluere curas. Ilicet irriguo perfundit lumina somno, Mollius ut uulsa formetur femina costa Atque artus mista geminos substantia firmet, Inditur et nomen, uitae quod dicitur, Aeuua. Quapropter nati linquunt de more parentes Coniugibusque suis positis cum sedibus haerent. Septima luce deus factorum fine quieuit. Sacratam statuens uenturi ad gaudia saecli. Ilicet exhibitis animantum ex ordine turbis Viritim cunctis nomen, quod permanet, indit Adamus, donata sibi prudentia sollers. Quem deus alloquio iunctam dignatur et Aeuuam: "Crescite multimodo uentura in tempora partu, Vt polus et plenae uestro sint germine terrae, Heredesque mei uarios decerpite fructus, Quos nemora et pingui reddunt de caespite campi." Haec ubi disseruit, laeta paradisus in aula Instruitur primique aspectat lumina solis. Gignitur haec inter pomis letalibus arbos Coniunctum generans uitae mortisque saporem. Aedibus in mediis puro fluit agmine flumen, Quod rigat insignes liquidis de fluctibus hortos Quadrifidosque secat undanti ex fonte meatus. Phisonus auriferis praediues fluctuat undis Conspicuasque terit rauco de gurgite gemmas (Prasinus huic nomen, illi est carbunculus ardens) Perspicuisque uadis terram praelambit Euilam. Post hunc Aethiopas Geon allapsus opimat, Tertius est Tigris, Euphrati adiunctus amoeno, Assyriam celeri discretim flumine sulcans. Hic positus custos Adamus cum coniuge fida Atque opifex tali formatur uoce tonantis: "Ne trepidate simul licitos praecerpere fructus, Quos nemus intonsum ramo frondente creauit, Solliciti, ne forte malum noxale legatis, Quod uiret ex gemino discreta ad munia suco." Nec minus interea caecos nox alta tenebat, Ac modo formatos uestis non texerat artus. Has inter sedes et bacis mitibus hortos Spumeus astuto uincens animalia sensu Serpebat tacite spiris frigentibus anguis; Liuida mordaci uoluens mendacia sensu Femineo temptat sub pectore mollia corda: "Dic mihi, cur metuas felicia germina mali? Numquid poma deus non omnia nata sacrauit? Atqui si studeas mellitos carpere uictus, Aureus astrigero ridebit cardine mundus." Illa negat uetitosque timet contingere ramos: Sed tamen infirmo uincuntur pectora sensu. Ilicet ut niueo iam mitia dente momordit, Affulsit nulla maculatum nube serenum. Tum sapor illecebram mellitis faucibus indens Perpulit insueto munus deferre marito. Quod simul ac sumpsit, detersa nocte nitentes Emicuere oculi mundo splendente sereni. Ergo ubi nudatum prospexit corpus uterque Quae pudenda uident, ficulnis frondibus umbrant. Forte sub occiduo domini iam lumine solis Agnoscunt sonitum trepidique ad deuia tendunt. Tum dominus caeli maestum compellat Adamum: "Dic, ubi nunc degas?" respondit talia supplex: "O domine, affatus pauido sub corde tremesco, Magne, tuos, nudusque metu frigente fatigor." Tum dominus: "Quis poma dedit noxalia uobis?" "Tradidit haec mulier, dum dicit lumina promptim Candenti perfusa die liquidumque serenum Affulsisse sibi solemque et sidera caeli." Protinus ira dei turbatam territat Aeuuam, Auctorem uetiti dum quaerit maximus acti. Illa sub haec pandit: "Serpentis suasa loquella Accepi, fallente dolo blandoque rogatu. Nam sua uipereis intexens uerba uenenis Haec mihi prae cunctis narrauit dulcia pomis. Ilicet omnipotens condemnat gesta draconis Praecipiens cunctis inuisum uiuere monstrum, Pectore mox fuso prorepere, tum sola morsu Mandere, mansuro quaecumque in tempora bello Humanos inter sensus ipsumque labentem, Vertice ut abiecto pronus post crura uirorum Serperet et calces, dum labens comminus instat. Femina fraudigeris misere decepta suadellis Praecipitur duro discrimine ponere partum Seruitiumque sui studio perferre mariti. "Tu uero, cui uisa fuit sententia uerax Coniugis, immiti cessit quae uicta draconi, Deflebis miserum per tempora longa laborem. Nam tibi triticeae surget pro germine messis Carduus et spinis multum paliurus acutis, Vt cum uisceribus lassis et pectore maesto Plurima sollicitos praestent suspiria uictus, Donec in occiduo uenientis tempore mortis, Vnde geris corpus, terrae reddare iacenti." His actis dominus trepidis dat taedia uitae Deiectosque procul sacratis dimouet hortis Obuersosque locat medioque eliminat igni, In quo perceleri Cherubin euoluitur aestu, Dum calidus deferuet apex flammasque uolutat. Quis dominus, pigro ne frigore membra rigerent, Consuit euulsas pecudum de uiscere pelles, Operiens nudos calidis de uestibus altus. Ergo ubi coniugio sese iam fidus Adamus Esse uirum sensit, nomen genetricis amatae Exhibet uxori: binos e germine fetus Continuo genitor diuersis nuncupat orsis; Cainis hic nomen habet, cui iunctus Abelus Innocuas multa seruabat cura bidentes: Ast alius curuo terram uertebat aratro. Hi cum perpetuo ferrent sua dona tonanti, Dissimiles fructus sensu suadente dedere. Nam prior uberibus fuerant quae prosata glaebis, Obtulit, ast alius miti se deuouet agno, Exta gerens sincera manu adipemque niualem, Confestimque placet domino pia uota tuenti. Quod propter gelida Cain incanduit ira. Quem deus alloquio dignatus talibus infit: "Dic mihi, si rectum uiuas et noxia cernas, Degere non possis contracto a crimine purus? Desine mordaci fratrem disperdere sensu, Qui tibi ceu domino subiectus colla praebebit." Nec tamen his fractus fratrem deducit ad arua Atque, ubi deprensum deserto in gramine uidit, Elidit geminis frendens pia guttura palmis. Quod factum dominus caelo speculatus ab alto Disquirit, quonam terrarum degat Abelus? Ille negat positum custodem se fore fratris. Cui deus effatur: "Nonne uox sanguinis eius Ad me missa sonat celsumque ascendit ad axem? Nosce igitur mansura tibi pro crimine tanto; Nam modo quae maduit germani sanguine terra, Inuiso maledicta tibi commissa negabit Semina et absumptis fructum non proferet herbis, Torpidus ut multo collidens membra tremore Funere ceu iuncto semper suspiria ducas. Territus ille gemit mortemque a numine poscit: Quae tamen infenso non est concessa tonante: Nam mala promeritus signo fit notus inusto, Sternere ne ferro liceat cuicumque nocentem, Ne maius septena parent discrimina funus. Ilicet a facie domini ceu perditus exit, Aedibus obuersis Naidae in caespite terrae, Nec minus ex natis, genetrix quos fida creauit, Nomine primaeui sublimem condidit urbem. Enochus Gaidada creat, hic deinde Malelum Quo Mathusalamus sensim genitore sub auras Exiit et longae produxit tempora uitae. Ast Lamech, dirum qui perculit ense Cainem, Perpetitur caeso multum grauiora nocente; Crimina nam meritum decies septena cohercent. Coniugibus hic facta gemens sese increpat ultro, Quarum prima fuit Ada atque altera Sella. Iabelum sed prima creat, qui pastor in aruis Gramineis laeta pecudes pascebat in herba. Iobalus quem deinde subit, qui musica plectra Repperit et uario concordes murmure chordas. Tobelum mox Sella parit, cui fundere riuos Aeris erat moris ferrumque incude subactum Diuersis formare modis stridente camino: Quem Noemma sequens uno genitore creata est. Haec inter uegetis Adam non languidus annis, Sethum progenerat post mortem mitis Abelis. Enochum is deinde creat, cui candida corda Largitus dominus. hoc se poscente rogari Adnuit et placidae suscepit munera mentis. Nongentos igitur postquam complerat Adamus Ter denosque annos, sopitus morte quieuit. Longaeuusque dehinc nongentos quinque per annos Enochus uixit, quem Cainanus adaequans Quinque fuit tantum protentis longior annis. Iunior hoc iterum ter quinis decubat annis Malaleela senex: ter denis deinde Iaretus Atque tribus uixit longo constrictior aeuo. Enochus, cui cura fuit seruire potenti Et mentem sociare deo, sat iunior istis. Ter centum explicitis si quinque adiungere cures Sexies et denos, subita caligine tectus Abditur et domino multum miserante remotus Felicem placido uiuit cum tempore uitam. At Mathusalamus nongentos porrigit orbes Septies et denos, unum quis iungere ius est. Lamechus, hoc patre satus, Noele creato Talia disseruit, dum uatum more futura Praeuidet et sensus uenturum mittit in aeuum: "Hic secura dabit nobis commercia uitae Et durum remouebit onus pacemque reducet, Quae factis est pulsa malis nostroque reatu Tristibus et dextris, quarum sulcata labore Terra negat fructum, domino maledicta loquente." Septies hic centum uixit septemque per annos, Septuaginta super positis, ut summula poscit. Hoc generante probis Noelus nobilis actis Editur, innocuo daturus semina saeclo. Tresque creat natos, Sethum Chamumque Iaphetumque, In numerum solitos mollitum tundere ferrum Et scintillantes promptim procudere massas. Sexies hic uates centum iam uixerat annis, Cum dominus, diri pertaesus crimina mundi Multimodosque hominum longa sub luce reatus, Constringit miserans prolixae incommoda uitae, Imposuitque modum bis sexaginta per annos, Vincere quem nullus posita sub lege ualeret. Haec inter sanctos lactat terrena uoluptas Captiuosque tenet caelesti ex arce meantes; Dum facies pulchro ridentes corpore cernunt Femineas placitisque nimis complexibus haerent, Progenuere sibi torua cum mole gigantes: Quorum criminibus domini patientia tandem Cogitur offendi; longam dum concipit iram Atque dolet hominem dextra formante creatum Siderea, sancto permotus pectore fatur: "Ius delere mihi mundi peccata nocentis Fluctibus aequoreis totamque inuoluere terram Humanumque genus uastis mersare fluentis Omnigenasque simul pecudes, quae laeta per agros Gramina detondent, celsis dum collibus errant. Serpentes nex una premat uolucresque ferasque, Vt mea deletis mitescat fraudibus ira." Accipit ergo dei mandata ingentia Noe. Duplicibus cameris arcam compangere iussus, Quae teneat uolucrum mansura ad germina nidos. Ac, ne fissilibus dissultent robora rimis, Vnguine praepingui linuit bituminis arcam. Ipsa fuit plenas ter centum longa per ulnas, Quinquaginta patens transuersam lata per aluum. At qua sublimi surgunt fastigia tecto, Edita ter denis in caelum tollitur ulnis, Assere quadrato, nullis cessura fluentis, Ad medium gestans facili cum cardine postes. Haec perfecta deus postquam despexit ab astris, Talibus affatur mittendum in aequora uatem: "Scande citus, natique tui nataeque, fluentem Fluctibus in tumidis cumbam, quia pectora uidi Iusta tibi dudumque mihi tua nota uoluntas Emeruit maiora praesentibus; atque coactas Claude simul pecudes omni de germine mites Septenis paribus; immundo de grege bina Esse sines tecum, escamque his omnibus infers Atque tibi suetam, ne, cum per uasta fluenta Cultio destiterit, pariter patiare molestam Prouisis non ante cibis per glauca uehendus Salsa famem; nam clara polo cum lumina solis Septima prodierint, totos diffundere nimbos Cardine ab aetherio cunctosque euoluere fontes Allapsu maiore paro, quo grandior undis Aestuet oceanus spumosos largius amnes Accipiens fusoque oblimans omnia tractu. Namque quater denis iuncta cum nocte diebus Grandine perpetua nubes complebo madentes, Vt, quidquid uiuit, tumidis mergatur in undis." Haec ubi dicta, fiunt domini mandata uolente Festinoque sene, longo qui nobilis aeuo, Sescentos agitans annos, se credidit undis Coniunctosque simul natos natasque recepit, Confisus tenui quamuis foret abditus antro. Interea totos laxarunt nubila nimbos, Atque abyssus riguos dimisit in aequora fontes. Iamque quater denis stagnantur cuncta diebus. Non uolucres leuibus suspendunt corpora pinnis, Nec fera celsiiugo deuitat marmora colle, Omnia conduntur pelago, mors omnibus una est. Nec minus interea tumidum suspensa per aequor Arca fluens clausum munibat pendula uatem Venturisque parens seruabat semina saeclis Naufragio secura suo. mox rarior aether Nubibus in piceis coepit constringere nimbos. Iamque relabenti decrescit in aequore pontus Ac, postquam modico fluitabat flumine cumba, Emittit senior nigrantem pectora coruum, Qui leuibus pinnis uolucri dum flumine fertur, Non rediit, iusti suspendens uota prophetae. Post hunc albentem mittit per stagna columbam, Quae super aequoreum campum defessa uolatu, Nusquam nancta solum, uati se reddidit almo. Cumque recurrentis fulgerent septima solis Lumina, dimittit pinna plaudente uolucrem, Quae nemore inuento ramis praepinguis oliuae Ora referta tulit, cum iam per sidera uesper Surgeret ac tremulo noctem praecurreret igni. Inde iterum septem transcursis rite diebus Mittitur in pelagus ales, quae lapsa meatu Perceleri numquam sociae se reddidit aulae. Sescentos igitur iam tum transgressus et unum Orbes erat uates, primo iam mense secuto Atque die mensis primo, cum libera tellus Visa aperire procul montes ac uoluere fumum, Quos super undarat ter quinas pontus in ulnas: Decurso iam mense dehinc cum trina secundo Lumina restorent, toto iam libera fluctu Terra fuit propriumque ostendit laeta uirorem. Ergo ubi nudatis consedit montibus arca, Araratum qui nomen habent sermone uetusto, Laxat claustra senex reddens noua semina terrae Exstruxitque libens sacraria festa tonanti Atque memor uoti adolet dum altaria flammis, Hostia digna fuit, mites dum gignit odores, Qui dominum coram laetis cum flatibus halant. Tum, ne consimili pereat discrimine terra, Diluuium dominus uentura in tempora tollit, Festiuos menses et tempora mobilis anni Irrequieta iubens consuetos uoluere cursus; Sed croceum tantum curuandum in nubibus arcum, Candida cum sudo praerorant sidera nimbo. Prosequitur uatem domini benedictio mitem, Scilicet ut cunctis, quae tellus et mare gignit, Imperitet fidus, cum sint subiecta regenti; Admonitus pecudum carnes secernere mensis, Quae non laxato uitam liquere cruore: Idcirco quoniam multis haec indita mens est. "Ast homo si ferro fuerit uel dente ferino Perditus, inquiram," dixit, "qui talia faxunt; Similibus dant colla modis fusura cruorem." Diuidit hinc dominus placiti mox pignora uatis Fecundasque iubet discretim sumere terras, Vt uacuum denso complerent germine mundum. Accipit hoc meritum domino donante propheta, Vitis ut inuentor delibet candida uina. Quem propere expletum cyathis somnoque grauatum Derisit Chamus, de quo Channana iuuentus Nascitur et proceris dixit de nomine gentem, Fratribus ostentans nudatum membra parentem. Qui pariles pietate tegunt uelantque iacentem: Tergoribus studio iunctis dum lumina uertunt. Sopitum gessere senem, nec turpia dictu Membra uident, tenero flectentes colla pudore. Id pietatis opus postquam iam mente serena Cognouit uates, grassatum damnat in aeuum, Germanis faciens ut sit postremus et acro Subditus imperio fortesque exterritus oret. Inde senex functus nongentos transit in annos, Quinquies et denos, ut legis formula cauit. Cuius progenies, properat dum ducere muros, Condidit eximias uastis suspectibus urbes. Dumque operi instantes certatim moenia condunt, Nominibus signant Tharsum Citiumque Rodumque, Exstantes portis, fluctu quas alluit aequor. Channanus hinc nomen habet, hinc Sidona surgit, Inde Iebusaeus, Cethaeo adiunctus Amorrus, Gergessus ueget, Euaeus, Arucus, Asennus, Samarus, Aradius Orusque, et moenia quisquis Gaza colit, Gomorra quibus Sodomaque iugantur Atque Adama et Sebona, quis iunctim Lasa cohaeret. Quin etiam et Massam faciunt similemque Sopheram Celsiiugum et collem, nimbosas qui leuat arces, Qua primum albentis prorumpit flamma diei. Corpore de quorum Nembrodus nascitur, acro Venatu adsuetus et membris grandibus exstans Atque deum gaudens contra se attollere sanctum, Heroum de more ferox, quos ardua ceruix Immensumque caput sublimes tollit in auras. Hic Babylona locat Orichamque Archata et Acallam Sinnacheros inter saltus; Assura deinde condit Et eximiam tectis Nineua locauit Et Robotham, Calchamque dehinc, Dasemata quarum Distinguit saltus medioque in limite surgit. Dumque alacres certant et nomina moenibus indunt, In campum ueniunt Sennarum nomine dictum, Molitique cauas ad sidera tollere turres Non calcem faciunt, qua saxa inserta ligantur, Sed lateres tosta lutei fornace coquuntur, Vt prius immensis fulgerent moenia tectis. Quam noua discretas faceret migratio gentes. Bitumen pro calce fuit, quod uellere molli Ducitur et lento constringit corpore cautes. Namque penes cunctos sermonis conscia lingua Per similes fatus et ciuica uerba locuta est. Denique descendit dominus et moenia uidit, Praecipiens uarias raptim prorumpere uoces Diuersosque sonos. quis gentes quaeque locuntur. Ilicet impletur positis cultoribus orbis Diuiduusque locus mox est Confusio dictus. Hos sequitur, domino multum qui credidit, Abram, Quem genuit prisco de nomine Thara uocatus. Iungitur et Lothus iuncto de sanguine frater. Hi cum iam ualidi fierent pubentibus annis, Coniugium iunxere sibi: Lod foedere Melchae Gaudet, et Abramo ditescit coniuge Sarra, Quae tamen ad senium duxit sine pignore uitam. Hos Thara sollicite Chaldaeo de grege dempsit, Dum Channana placent frondosis collibus arua. Sed deus, electi qui sensum nosceret Abrae, Imperat, ut sedes alia regione capessat: "Heia age, festinans patriis te dimoue terris Cognatasque domus et limina sueta relinque; Nam procerem immensae faciam te iam fore gentis. Insuper his addam, ut, te quicumque malignis Vulnerat eloquiis, domini maledictus ab ore Tristia quaeque ferat; at qui sermone benigno Commoda denarrat, sit laeto grandior actu." Mutantur sedes, Sychemis castra locantur, Quae dominus uati longum despondit in aeuum. Illic deproperans sacratas suscitat aras: Conscendens montem, fractas qui respuit undas Et rubicunda tumens prospectat lumina solis, Hic etiam positis fundatur molibus altar Oraturque deus, sola cum deinde per arua Vates agit, qua terra iacet disiuncta colonis; Quae dum perpetuo uenis sitientibus aret, Incussit ieiuna famem, cui cura cohaeret. Hoc fecunda metu Nilotica rura petuntur. Et quia conspicuo canderet corpore Sarra, Mandatur nullo nuptam se dicere uinclo, Sed fore germanam, ne fors immanibus ausis Effrenis turbae zelum noxale marito Gigneret atque aemulum tristis riualis haberet. Hunc mirata quidem uenientem turba Canopi, Omnimodis Sarram cupido de lumine lustrat. Atque ubi per proceres laudata et tradita regi est, Dulcibus accipitur uotis uerbisque propheta. Non tamen impositum uoluit rex aetheris illi; Nam multis magnisque simul terroribus actum Proturbat regem, noxalis qui reus ausi Obiurgat procerem, germanam cur magis esse Dixerit uxorem falsoque illuserit astu. Inde iubet laetum nuptam deducere secum, Armenti et quidquid patriis adduxerat oris. Namque deus serua semper concordia fanti Ingentes census et maxima quaeque dicarat. Accipit et Lodus, quaecumque aduexerat illic, Et reduces patrias tandem sistuntur ad oras. Atque ibi dum gregibus intercursantibus errant, Pastores pecorum sese certamine pulsant. Pascua quod fetas artarent parua duorum. Sed pater, indomitas cupiens componere rixas, Obtulit, ut frater, quae uellet, sumeret arua. Ille libens paret, Iordanis litora poscens, Qui fluuius dudum, Nili uice dum tumet undis, Amne superfuso campos ditabat opimos. Channanaea senex uenienti iugera sorte Accipit et uirides sistit armenta per agros. Sed non perpetuas licitum componere sedes: Namque pater iussus terram lustrare tuendo. Flammeus e celsis quam sol utrumque recurrens Aspicit aut gemini despectant usque triones, Promissam generi tanto genitore creando, Cuius qui numerum gestit comprendere fatu, Stellarum citius turbas uel dicet harenae, Quas pelagus dubio nonnumquam litore nudat. Tendit et ad quercum prisco de nomine Mambram Perpetuoque deo praecelsum dedicat altar. Nec mora, diuiduos postquam concordia fratres Fecerat optatos componere regna per agros, Consurgunt reges numerosa ex gente quaterni Et Sodomam multo pugnaces milite uastant. Quaternaeque acies bino bis principe fultae Valle tenus Salsa ferrum per nubila torquent. Quinque fugam capiunt linquentes bella tyranni Praecipitique fuga frondosis montibus abdunt. Quod potuit superesse neci; qui nomine uero Dicuntur Anocha, Dachar, Godolla Gomurus Atque etiam pulchris inhians Amarphalus armis. Haec inter, quae multa fiunt discrimine belli, Lod etiam capitur tota cum stirpe domoque. Quod ubi tristifico narrauit nuntius ore, Consurgit uates, seruorum de grege multo Ter centum famulos, nouies bis auctius addens, Ad bellum dux ipse ciet ferrumque retractat. Nocte super media nil iam metuentibus instat Victoresque fugat multosque interficit hostes. Quin etiam fratrem tanto discrimine demptum Accipit et praedam lato trahit agmine secum. Excipitur laeta Sodomorum laude procorum Pontificisque dei, sancto qui nobilis actu, (Melchisedechus erat, princeps rectorque Salemae) Et decimos fructus Abrami ex munere sumpsit. Is petit, ut captos dignetur reddere uictor, Cetera pro meritis belli sub lege laturus. Sed contenta suo uictrix moderamine uirtus Accipit optatum toto pro munere fratrem. Mox sopita deus illustrans corda prophetae Praecipit, ut cuncta uacuet formidine pectus, Quandoquidem inuictae tutus sit tegmine dextrae. Ille alacer concessa sibi licentia fatur: "Quid mihi pro tanta praestant tua dona loquella? Nam coniuncta quatit fessum longaeua senectus, Nec datur emeritum post mortem linquere natum, Et quia nobilibus thalamis mihi germina non sunt, Degener heres erit nobis, quem serua creauit." Confirmat uatem dominus, dum talia fatur: "Ne time confidens; seruus tibi non erit heres. Nam si nosse ualet numero carentia quisquam Sidera uel totas pelagi percurrere harenas, Is poterit prolem solus numerare putando, Quae praestanda tibi est. totus qua tenditur orbis, Nasceturque tuo de semine, qui tua cernat Filius atque etiam natus sit regis aeterni: Namque ego sum dominus caelorum conditor, et te Auxilio tutum Chaldaea ex gente reduxi." Credidit ista senex nec quidquam defore uerbis Metitur domini sincero acumine cordis Subnixusque rogat, placidis dum supplicat orsis, Signa dei quae mente gerat, quae corde sequatur, Munere pro tanto, quo natum gignat inerti Corpore, iam gelidis decursa ob tempora membris. Admonitus uitulam trimi iam temporis aptat, Coniungens alacrem torua cum fronte iuuencum, Verbecem caprumque dehinc hirtamque capellam, Columbas pariles, simili cum turture iunctas. Corpora mox pecudum gemina in diuortia findit, Illaesas tota dimittens carne uolucres; Omnia disponit sacrisque altaribus aptat, Seque locat propter, sensu uersutus et aure. Ecce autem prima sub tempora noctis opacae Candida sanctifici terrentur pectora uatis Nigrantesque ruunt confusa luce tenebrae, His super attonitus domini solacia sumit, Dum noua uenturae praenoscit semina gentis, Per uarios casus duro sub rege locandae Aegypti, cui nomen erit Pharaonis acerbi. "Namque quater centum dominis subiecta per annos Seruiet, ad terras rursus reuocanda feraces; Ac uice mutata, quae quondam serua tremebat, Sceptra reget, ualida gentes uirtute cohercens. At tu, cum fuerit metati terminus aeui, Sedibus in patriis functus mandabere busto. Nam populus infensa sibi de sede reuulsus Huc ueniet, domibus ueterum donandus auorum. Nam qua Niliacis gaudet nunc incola terris Et celer Euphratis Syrorum praenatat orbes, Cenaeos populos Cenezaeosque tenebunt, Chedmoneos, Chettos iuncta cum gente Phereza Et Raphana, cui manus est Iebusa cohaerens, Dilectaque sibi pellentur sede Chananni. Quin et Amorraeus, Gergesso extrusus amico, Semianimis possessa dabit uenientibus arua." Quae cum sancta dei prompsissent uerba prophetae, Sole sub occiduo clarum dat fulmine signum. Nam uelut undanti ferueret flamma camino, Caesarum pecudum uisa est delambere carnes. Interea steriles iam pridem fessa per annos Perdiderat etiam uotum iam Sarra parentis, Et quia praegelida partum non poneret aluo, Ad secunda suum coepit lactare maritum Gaudia et inflexum cogit consortia seruae Noscere, quo saltim genitor sit pignore uili. Ilicet in thalamos Aegyptia ducitur Agar, Ismahelumque nothum fecunda gignit ab aluo. Quae cum seruili dominam contemneret astu. Verberibus duris afflicta et saucia fugit. Ac dum uicino tegeret se deuia fonte, Nuntius aetherio descendit culmine caeli Consultamque prius dominorum mittit ad aedes, Quin etiam multo gaudentem munere donat. Quae quia conspicuo fulgentem lumine sanctum Viderat, a simili narrauit nomine fontem. Iamque nouem denos nouiesque exegerat annos Abramus uates, cum se iam iamque parentem Agnoscit nati magno de munere dandi, Testamenta dei cui sunt concordia summi. Gentibus innumeris genitor ductorque futurus, Percipiens placidas per grandia tempora sedes. Quin etiam solito de nomine grandior exit, Dum decus adiectum uocalis littera ducit, Et Sara quae fuerat, mandatur Sarra uocali. Quin etiam patris Ismahelus pro prece diues, His senos princeps populos generatque regitque. Post haec gesta senex. cum sol octauus adesset, Maribus exhibitis adimit praeputia ferro, Adiungens pariter quoscumque ex plebe seorsa. Inde ubi iam tempus promissi muneris instat, Soluitur in tremulos uultu crispante cachinnos, Dum tacitus secum promissa ingentia uoluit: "Posse deum credes, quidquid non extitit umquam, Condere et infractos robur generare per artus?" Scandebat medium iam sol flagrantior axem, Magnificusque senex frigus captabat in umbra, Cum subito iuuenes pariter tris adfore cernit. Sedulus in cunctos unum plus ambit et orat. Ne puerum celeri linquat, dum praeterit, actu Pacificusque suae dignetur tegmina quercus Atque pedes geminos frigenti ut perluat unda Ac positos panes mensae dignetur amicae. Adnuitur iussaque citus ueneranda facessit. Ipse etiam properans sese dat Sarra uideri Mensurasque libens ternas ex polline profert, Quas dederat tosto cinerum torrere uapore. Tum uitulus tumida procuruans cornua fronte Deligitur, nullo fuscatus tergora naeuo, Et modo constricti ponuntur fercula lactis. Dumque deum trina positum sub imagine pascit, Dulcia sanctificis delibat gaudia dictis: "Quid rerum nunc Sarra gerit?" (namque abdita tectis Tunc erat) et coeptas iterat lux uera loquellas: "Euge memor uates, pleno non setius anno Mater erit; cum laeta procul sub talia risit Femina et annoso desperat corpore partum. Quaeritur haec inter, fuerit quae causa cachinni? Illa negat facili concussam se fore risu, Dum timet et tacito uoluit sub pectore culpa Consurgunt iuuenes parili fulgore decentes Et Sodomam toto subiectam lumine uisunt. Tum dominus uati nil promptum non fore passus, Eloquitur, quae causa graues se ducat ad urbes: "Clamore immodico Sodomae iunctaeque Gomorrae Excitus ueni uerumque inuisere curo, Vt, quod turba nocens, quod uox horrenda laborat, Oppida bina simul caelesti ex fulmine flagrent". Hic trepidus uates famulo sermone poposcit, Noxia qui numerus sanctorum moenia seruet? Quinquies ex denis capiens primordia summae, A bis quinque uiris cognoscit tegmine forti Oppressum uitiis populum uitare ruinam. Ilicet ad Sodomam ueniunt duo, Natus et Altor, Hesperus umenti cum iam prorumperet igni. Illic pro foribus Lodus de more sedebat. Cumque uiros simili lustrasset corpore claros, Pronus adoratos consueta ad limina duxit, Optantes media potius habitare platea. Azyma quos tenui de polline candida pascit. Sopitaque dehinc componunt membra cubili. Ecce furens tota procurrit turba Gomorrae. Seditione truci circumdans atria Lotis, Atque uiros poscens tumido dilitigat ore. Ille memor pacis temptat mollire frementes Atque etiam natas cupide dementibus offert, Vt licito potius luxu peruersa uoluptas Aestuet, a simili disiungens turpia sexu. Sed nil dicta mouent, franguntur limina ferro, Ac dum se glomerant, dum fortia claustra reuellunt, Lumina saepta sibi piceis gemuere tenebris. His actis, auferre procul sua pignora iussus, Inuitat generos sensu torpente negantes, Quod tamen assiduo potuit mens blanda rogare. Eduxit natas coram genetrice sequentes, Ac dum progreditur, dum scandit culmina collis Oppositi secumque putat, quid deinde sequatur, Femina postergum positas dum respicit arces, Diriguit speciemque salis pro corpore sumpsit. Ille subit celsae securus tecta Segorae. Mox fragor horrisono de sidere fulmina torquet Sulpureaeque ruunt olido cum turbine flammae, Quae pariter muros atque ardua culmina lambunt. Omnibus in cinerem celeri cum labe reuulsis Cernebat rutilo surgentes uertice flammas Eminus Abramus, memori cum pectore tractans In uerbis domini numquam se adiungere mendum. Nec minus et Lodus tuta compostus in aula Solamen tenero natis praestabat amore, Quae sine coniugibus nequibant edere prolem. Hae, cum perspicerent sublatum germinis usum Maternumque decus solo genitore relicto, Componunt epulas ac promunt uina parenti, Nescius ut uetitum natarum nosceret usum. Nec mora, femineis concrescit sarcina fibris Et parili ambarum uitalia fomite turgent. Prima creat puerum patrio sermone Moabum. Altera disparibus Ammanum nuncupat orsis. Hic pater Ammorum, genitor Moabitibus ille est. Interea excedit positis de sedibus Abram Et Gerarum ad terras socia cum coniuge transit. Hic Abimelechus cupiens consortia Sarrae Principis arbitrio (germanam nam fore uates Dixerat eximius, fraudem ne forma pararet Coniugis innocuo, riuales dum cauet iras) Nec tamen eualuit ualidis terroribus actus, Qui mentem afficiunt, quotiens peruersa libido est: Nam deus immisso torsit lictore tyrannum, Qui cum terrifico rupisset somnia uisu, Prosequitur trepidus uatem uix mente reuersa, Cui Sarra sit dicta soror, ceu nulla mariti Vincla ligent nuptam, quae sit coniuncta prophetae. Ille docet causas seseque a crimine purgat, Mentitus nihilum; patris nam germine creta Sarra fuit, iuncta deducens linea sanguem. Haec ubi constiterant, rector dat mille talenta Et famulos; his molle pecus armentaque iungit. Iugera quin etiam latos diffusa per agros, Dummodo promeritum lenirent dona reatum. Namque domus regis admissa piacula pendens, Agmine morborum pariter grassante per omnes, Germina femineis dudum decusserat aluis. Verum ubi pacificus uates pro rege poposcit Procubus ante deum, promptim se laeta per omnes Reddidit ubertas aluosque impleuit opimas. Ipse etiam insuetis postrema in tempora uotis Fit pater, et laeti reputans solacia risus, Nuncupat Isacum, mandata et numinis alti Efficit, octauo decerpens lumine tegmen E ueretro, stabilesque uidens iam promere gressus Coniunctos inter socia de stirpe propinquos Vescitur et mensis genitor gratatur opimis; Nam desperatis maior fit gratia uotis. Iamque puer puero iunctus dum ludit alumno, Compulit ignito matrem turgescere felle, Vt famulam inuisam pariter cum pignore pellat, Et tamen inuitus senior, dum maxima iussa Obseruat domini, pariter detrusit utrumque. At mulier postquam domini de sede remota est, Auia dimoto lustrat secreta recessu. Iamque panes cunctos uinumque insumpserat omne, Exanimem lasso suspirans pectore natum; Deuenit ad puteum, cui tum Iuratio nomen Indiderat, maestoque impleuit deuia questu: Cum deus afflictae lacrimis trans aethera motus Confirmat trepidam natoque ingentia dicit Regna parata suo, cuius tum clade gemescat. Ilicet irriguo scatebras de gurgite libans Erigitur natoque simul gaudente laetatur. Procedunt pia iussa dei; iam paruulus arcum Tendere et aligeras coepit torquere sagittas. Interea uates, ne quid clam forte pararet Auctor Abimelechus, conectit foedera pacis, Vt, quia de puteis fuerant certamina mota, Reddita securam firmarent otia uitam. Iuratur placitaeque manent concordia pacis. Inde senex curuo terram dum sulcat aratro, Ingentem laetis compleuit messibus aulam Sublimemque deum supplex per uota precatus Philistinorum placidus consedit in aruis, In quibus aetherii temptatur numinis orsis. Vnicus ut natus gladio decumbat ad aram. Nec mora, cum tumidi conscendit culmina collis, Cornipedem ducens famulis natoque uadentem. Tertia iamque die, cum sol candentior axe Fulgeret medio, totas dum contrahit umbras, Dimittit pueros senior natumque capessit, Vt sarmenta gerens, flammarum pabula, collo Scanderet oppositi pariter fastigia collis. Iamque adeo flammis surgentibus altar ad ipsum Sistitur, euinctus manibus posterga retortis. Dumque pater natum properat diffindere cultro, Eminus albentem prospectat sedulus agnum, Qui melius fuso compleret sacra cruore. His actis uetulo decedit corpore Sarra. Cumque locum busto praestarent pignora Cetis, Dissensit uates, pretio taxare paratus. Quadringenta dedit sestertia diues Ephrono, Dum sociam duplici gaudet mandare sepulchro. Nomen Mambra loco ueterum narrauerat aetas. Ilicet e famulis quendam, quem uita fidesque Fecerat insignem, conceptis dicere uerbis Et iurare iubet, dextram dum subdit amicam Conectitque femur, nullam de gente Chananna Iungendam nato, quoniam de stirpe parentum Sit ducenda magis; quae si fortasse resistat, Mittendum caelo, facile qui molliat iram. Ille alacris tumidis imponit dona camelis Assyriamque petit, iam cernens tecta Nachorae. Dumque silens secum domini mandata reuoluit, Conspicit eximiam uenientem fonte Rebeccam, Quae non tarda uiro frigentes porrigit undas Inuitatque domum. cuius sit filia, fatur; Iungitur hospitio iuuenis, mox munera promit, Omnibus explicitis uadit nuptura marito. Iamque iter emensos prospectat comminus Isac, Quem Rebecca uidens dorso defluxit ab alto Obstipumque caput tenui uelamine condit. Iunguntur taciti dominoque auctore laetantur. Sed postquam senior centum transcenderat anno Septies et denos, largitus munera cunctis Decessit, gemini donatus sede sepulchri. Interea patrias indeptus filius aedes Ad puteum degit, fuerat cui Visio nomen. Iamque quater denos illic transegerat annos; Coniuge cum dicta patriam ditauerat aulam: Quae cum praecipuo canderet sidere formae, Infecunda diu nesciuit gaudia matris. Sed cum sanctifico dominum deposceret oro, Heredem ut iustum coniunx grauidata crearet. Auditur; geminis turgescit feta Rebecca. Quae mirata diu crescentis pondera uentris, Consulit aetherii supplex responsa tonantis Agnoscitque suo populos in pectore binos Disparibus meritis ad lumina surgere uitae. Nam qui prima tenet meritae primordia lucis, Subditus imperiis agitur seruire minoris. Ergo ubi iam facili gignuntur pignora partu, Corpore puniceo senior se promit ad auras, Nigrantes toto consertus corpore saetas. Quem pater Esau placito de nomine dixit. Post, fraterna tenens manibus calcaria pressis, Nascitur insigni praediues mente Iacobus. Lustrabat senior uacuos uenatibus agros, Bucina raucisono dum complet saxa tremore. Ast alius, blandi conseruans pectoris acta, Gaudebat patriis illaesus uiuere tectis. Maiorem genitor tenero palpabat amore. Ast alium toto mulcebat pectore mater. Qui cum Niliacam lentem soluisset in unda, Compositos fratrem nitentem sumere pastus Perpulit, ut primos sibimet deferret honores. Haec inter malesuada fames et prima malorum Compulit a patriis uatem discedere terris. Philistina petit rura, mox Gargara transit, Abimelecha suo quae tum sub iure tenebat. Incedens claro dominum cum lumine uidit Vrguentem dictis, adeat ne regna Canopi, Sed teneat solum, dominus quod praestitit, aruum. "Nam licet ignotos inter uideare morari, Attamen immensum genitor mansurus in orbem Semine multiplici gaudebis crescere gentes, Testamenta mei sument quae maxima uerbi." Ilicet in Geraris socia cum coniuge degens, Germanam potius paterno edisserit actu. Ne commota leui cupidine turba Philistim Coniugium uatis correptis tolleret armis. At rex, dum patula lustrat secreta fenestra, Ludentem niuea cernit cum coniuge uatem, Conubiumque uidens cunctos sub lege cohercet, Ne sociam quisquam temptet raptare prophetae. Iamque famem dudum patriis qui fugerat oris. Hordea mollitae dum spargit credita terrae, Centenos laeto carpsit de caespite fructus. Nec minus interea placido ditescit in actu Multimodas inter pecudes terramque feracem. Continuo infelix torquet dum pectora, liuor Irriguos turbat puteos atque aggere complet, Vt procul abscedens possessos linqueret agros. Euitans igitur tumidae discrimina rixae, Discessit mansitque diu conualle Gerarum, Et cum sollicito puteos dimitteret actu, Inuenit gelidas scatebroso e fomite lymphas. Exceptusque dolo pastorum deserit iras Inuisosque locos Litis de nomine signat. Promouet inde gradum rursusque egesta profundo Terra cauo gelidos in lucem protulit amnes. Et quia mordaci fuerat certamine trusus, Compellat meritis liuentia pectora dictis Ac, postquam tetricas fregit pax aurea lites, Nomen Habundantis studuit transcribere terrae. Dumque sagax mutat celeri noua gramina passu, Deuenit ad colles, quibus est Iuratio nomen. Illic perspicuo dominum cum lumine cernit, Tempore quo medios euoluunt sidera cursus, Admonitus tristes e pectore trudere motus, Inuicto tutante deo per bella, per hostes. Excitus gelidos post somnum colligit artus Et uenerans structa dominum mox supplicat ara. Interea reges ueniunt Abimelus et Ozas, Phicolo comitante simul ferrumque gerente, Vt, quia pacifico uellet se adiungere uati, Necteret insertis concordia foedera dextris. Excipitur placide mensaque expletus eadem Optatam reuehit posito discrimine pacem. Hinc inter medios surgit discordia fratres; Namque pater longo iamdudum grandior aeuo, Amissum cum sole diem oculosque sepultos Mente ferens placida mortemque instare recordans, Maiorem natum, pietas quem sola uidebat, Impellit, sumat pharetram celeresque sagittas, Exhibeatque sibi carnes de more ferinas, Sumpturus patriae confestim munera linguae. Id Rebecca uidens carum dat scire Iacobum, Compellens, geminos ut promptim deferat haedos Ac pro fratre uago studeat mactare parenti. Et, ne forte dolos nudaret corpore leui, Pellibus obtegitur, hirsutum quae fore praestent, Fraternaque toga praeuelans pectus et artus, Obtulit indeptas uelut in uenatibus escas. Nec tamen occuluit penitus praenuntia corda. Namque senex, iuuenem totum dum dextera lustrat, Noscitat Esaum saetis, sed uoce Iacobum. Ac postquam compressa fames dimotaque mensa est, Admonet, ut propius sese sistatque locetque. Ille ubi demisso successit uertice dextrae, Candida sanctiloqui percepit dicta parentis. Oscula dum pressis delibat dulcia labris. Nam post optata longae commercia uitae Anterior frater minimo seruire iubetur. Interea Esaus, longis discursibus actus, Viscera iam saturo portabat capta parenti. Et licet officio multum placuisset et actu, Intercepta tamen non quiuit sumere dona. Inde irae et lacrimae et fraus quaesita nocendi: Quam Rebecca uidens fraterno in pectore prodit Iacobumque monet cognatas uisere Carras Labanumque suae germanum quaerere matris, Donec longa dies conceptas mitiget iras. Iungitur et matris monitis sententia uatis, Dum tranquilla docens natum communiter ornat: "Ne pete conubium, iuuenis, de gente Chananna Sed memor eloquiis cari genitoris adhaere. Est locus Assyriis, gemino qui cingitur amne. Hic pater est matris nobis Bathuelus amicus Labanusque gener, totis qui praedia Carris Laeta tenet natasque fouet pubentibus annis. Illa tibi coniunx, moneo, de stirpe petatur, Quae genus egregium nostro de sanguine ducit. At iuuenis, monitis gaudens seruire paternis, Egreditur linquens patriam multoque labore Defessus dulci declinat lumina somno. Et dum praegelido consternit saxa cubili, Praeduram fesso supponit uertice cautem. Ac dum securo refouentur membra sopore, Aspicit intrepidus toto de lumine mentis Haerentem scalam puro trans nubila caelo, E gradibus cuius sublimis turba ruebat; Ast alia e terris superas scandebat ad arces, Ac dum praecipiti uoluuntur corpora casu, Omnipotens prona spectabat fronte ruentes, Haec super adiungens: "Ego sum rex magnus olympi, Iampridem dominusque tuus dominusque parentis: Pelle metus tristes; tellus, cui membra dedisti, Certa tibi sedes et cunctis te duce natis. Tu nunc perge memor coeptumque haut desere munus. Me duce dimissas iterum remeabis ad urbes." Illi somnum ingens rumpit pauor ossaque tota Concutit umenti perfundens membra fluore. Et super haec memorat: "Domus est hic magna tonantis Portaque, quae gemino reserat de cardine caelum. Mox lapidem, capiti fuerat qui subditus, unguit Atque Domum domini compellans indice saxo Promittit decimos daturum se fore fructus. Iamque iter inceptum celerans, qua semita duxit, Peruenit ad puteum, qui uasta per auia solus Molle pecus riguis semper palpauerat undis. Hic gregibus trinis pastores sole calente Libabant tenues latices aestumque leuabant; Hisque salutatis disquirit singula uates, Incolumesque uidet cunctos, quos mente quaerebat. Haec inter niuea gradiens Rachela figura Vrgebat patrias ad pocula nota bidentes. Quam promptim iuuenis fraterno e limine uisam, Castus in amplexus cognata ad pectora iungit. Deuoluens lapidem, putei qui texerat ora. Seque simul iuncto germanum sanguine pandit. Quem procul intuitus sensu gaudente Labanus Aduolat et sueta iuuenem componit in aula. Nec patitur gratis uatem seruire propinquum Proque labore uiri natam despondet amanti. Ergo ubi mercedem septenis traxerat annis, Desponsam thalami deposcit foedere iungi. Nec mora, mentito donatur munere Lia, Luminibus grauidis, primo sed prosata partu. Sed fraudis commenta dolens concepta Iacobus Verba canit soceris, frustratus uirgine pacta. Rursus in alterius pretium mercede seorsa Perpetitur longae Iacobus munia uitae. Percipiens meritam pulsa iam fraude Rachelam. Sed deus aetheriae regnator maximus aulae Pignore multiplici dempsit dispendia formae. Rubenum nam Lia creat, tum deinde Simonem; Tertius egregio Leuitis pectore natus Possedit domini sacrata altaria nostri. Hunc sequitur Iuda, tribui mox inditus auctor. Ast alios partus, utero quos Balla creauit. Scire licet; claros nunc ius est dicere natos. Post hos Issacharus paritur iam germine quino. Sexta subit proles nomen Zabulonis adepta, Nascitur et uirgo germanis congrua Dina. Tandem sera deus largitur dona Rachelae: Aetherias tenerum Iosepum gignit ad auras. Ergo ubi iam proles utraque ex coniuge parta est, Discessum a soceris et, quae quaesiuerat, orat: Qui cum pro meritis mercedem soluere uellent, Deponunt animos genero poscente rogati: Qui nihil externum cupiens, ditescere sese Muneribus domini solis testatus, abiuit, Coniuge percepta tantum contentus utraque, Enitens, ut longa sibi monumenta pararet. Decerpit uirgas rupto de corpore matrum. Myrtea prima fuit, storaci mox altera dempta est. Tertia uulsa nuci, quo sensim lana colores Diuiduos raperet uirgarum perlita suco. Nam per stagna pecus properans mersare balantum Signauit uario tinctum discrimine fuci, Inuidiam propter, uariam quia dixerat eius Esse socer mercem, multis quam dempserat annis. Hic cum diuitiis alitus praestaret inemptis, Inuidiam laeuo mouit liuore dolentum. Dumque socer dirus lanarum uellera tondit, Libertas permissa uiro, qua commoda ferret Omnia et incoctos tosta fornace penates, Quos Syrus in patriis credebat numina Carris. Haec tamen inuolucris cohibebat cauta Rachela, Ne pater inuenta puniret crimina noxa. Digressus uicto conscendit flumine collem, Quem Galatum indigenae patrio sermone loquuntur. Tertia iamque die soceri peruenit ad aures Discessus generi pariter pariterque natarum. Ilicet auxilium fraterno ex agmine poscit Quaesitumque diu sexto iam lumine nanctus, Ne noceat, sancto domini terrore uetatur, Mitificusque suis, quae credit numina, poscit, Et cunctis quaesita locis non cognita maeret. Postquam depositis rediit pax certa querellis, Congeries struitur saxis crescentibus alta, Vt locus exstructo maneat munimine testis Ac positus limes litem discerneret agris. Ecce uiae medio uates uidet ardua castra, Quae deus astrigero ductat moderamine rector, Indidit et nomen testatus: "Haec deus implet." Interea electos iuuenes praecurrere iussit Muneribusque graues, germanum quae iubet uti, Vt reditum placidus tribuat; pacemque petenti Adnuit ille libens; sociis atque agmine multo Stipatus fratrem contra nil turbidus exit, Cumque quater centum terreret turba uirorum, Plus species, quam tela nocent famulantibus armis. Discretis igitur gregibus haec prima locauit, Quae donata sibi dignetur sumere frater, Atque simul flexa dominum ceruice poposcit: "O deus, immensi spes et substantia regni, Qui deus es semper genitoris solus auique, Cuius ab exilio faciunt me iussa reuerti, Grandia ditato largitus commoda seruo Iussisti lenta fluuium transmittere uirga Iordanemque tuum humili transmittere gressu. Et nunc diuiduis cernis me degere castris, Vt uarios casus gemino munimine uitem. Eripe me his, inuicte. malis et spicula fratris Infracto placidus quam primum decute ferro, Ne rapidus duro feriat mea pectora telo." Ergo ubi composuit socios somnosque petiuit, Luctantem superare deum sub nocte laborat; Femine nam presso stupuit pars corporis illa, Cumque diu uellet membrorum soluere nexus Is, qui pulsarat ualido certamine uatem, Praestita dimissum dominus post dona remisit. Nomine mutato Iacobus desinit esse, Ac "Dominum cernens" cunctorum dicitur ore, Ausus quin etiam domini condiscere nomen, Non potuit, soli quod ius est nosse tonanti. Ipse locum Domini compellat nomine uisi, Contigerat cuius sublimes cernere uultus. Atque ubi se dominus pulsa iam nocte remouit, Egreditur longa sustentans cuspide gressus. Hinc Iudaea memor deuitat mandere neruum, Qui femur astrictum rigido munimine fulcit. Iamque uidens fratrem uallatum congrege turma, Procuruus prona dominum ceruice salutat: Congressi multo coniungunt pectora fletu. Et iam iamque magis uario sermone requirit, Qui ueniant comitante manu, quae turba sequatur. Ille docet, nuptae quo sint genitore creatae, Diuersique greges qua sint mercede parati. Confestimque nurus curuo cum poplite fusae Admorunt teneros cognata ad basia natos. At senior praelata pie dum munera uitat, Mitificus mulcet concordis pignora uatis Atque libens fratre pariter comitante recurrit, Vt uice sermonum sensim sua gesta referrent. Sed quia lentigrado serpebant agmine fetae, Subsedit uates gregibus famulisque regendis Paruaque frondoso posuit mapalia tecto, Nomine quae fixo placuit uocitare Tabernas. Deuenit ad Sicimas, quae sunt regione Chananna, Mercatus pretio confinis praedia terrae. Atque deum exstructis properans altaribus orat. Illic improbius Dinam Correus amatam Polluit et tenerae praecerpsit uirginis usum Coniungique uolens soceris praeputia dempsit, Grandia dona ferens rapta pro coniuge uati. Tertia luce dehinc, maius qua uulnera feruent. Oppressus tota pariter cum pube necatur. Natorum ferro doluit haec gesta Iacobus, Infractum foedus socia cum gente locutus. Ilicet omnipotens monuit discedere uatem Atque domum fidam Betheli in sede locare. Festinat paretque deo natosque precatur, Vt delubra deum rigido formata metallo Comminuant niueoque togas sub tegmine sumant. Ipse deos nullos Terebinthi abscondit in antro Ingentemque uidet dominum depromere sueta Verba sibi uatemque fore se numinis alti Ditibus in terris, dominus quas uouerat Abrae. Ipse loco nomen posuit saxumque sacrauit. Quod uenerans liquido totum perfundit oliuo, Erexitque domum turris sub tecta Gaderae. Haec inter Rachela, graui confecta dolore, Funere facta parens Beniaminum fudit ab aluo. Namque praeter natos iustis de matribus ortos Pignora supposita uates genetrice creauit Agnouitque libens socio de germine Ballae Conspicuum Danem, quem Neptalimus adurget. Ast alios mox Zelpha creat, Gadumque Aserumque Obtinet hoc etiam, meritis quod defore norat, Vt patrios uultus tanta cum prole uideret; Vt, qui iam uetula fuerat genetrice creatus, Bis seno insignis posset gaudere nepote. Ergo ubi iam tandem bis nonaginta per annos Vita fuit proceris et longum ducta per aeuum, Soluitur et lasso de corpore candidus exit. Visurus sanctas, quas dat prudentia, sedes, In quibus astrigero recubans per saecula fulcro Inuitat niueos secura ad gaudia iustos. Iamque iuuat fratres metatas didere sedes; Nam quia non poterant angusto in limite terrae Crescentes gregibus multis cohibere colonos, Anterior Sirum montem post arua Chananna Accipit et laeta praediues pascua sumpsit. Chanannaea sequens non linquit regna Iacobus, Vt patrio semper gauderet mens pia ritu. Illic conspicuos Iosepus suscipit actus, Effingens inter tanto discrimine fratres, Quanto luna nitet parua inter sidera caeli. Qui cum iam septem decemque attingeret annos, Seruabat patrias herboso in gramine fetas, Omnibus incedens natu minor, quos generosis Progenuit thalamis genitor uel paelice serua. Et quia conspicuus germana in classe uirebat, Fraternos sensus liuoris frigore mouit. Hunc pater ex toto complectens stirpe natorum Mulcebat tenerum ualida inter corpora fratrum, Quoque magis cunctos inter conspectior esset, Velabat uario uestis circumflua fuco. Is cum iam teneris domino inseruiret ab annis, Forte uidet placido sopitus lumina somno Fratribus admixtum sese uincire maniplos, Dum medias inter distringunt farra nouales, Atque suum recto sublimem surgere cono, Quem iuxta prona fratrum ceruice ruebant. Id postquam iuuenis placido sermone retexit, Commouit trepido pauitantia corda tumultu: Murmure terrifico regem dominumque loquentes, Prodebant sceleri secretum defore solum. Quoque magis gemina tristes disrumperet ira, Somnia doctiloquo pandit perspecta parenti, Omnibus admotis, quos linea sanguinis artat. Namque uidebatur roseum sibi cernere solem Coniunctamque simul tremulo cum lumine lunam Hisque decem stellas unamque adsurgere iunctas Et sibi ceu domino procurua inflectere colla. Haec postquam obliquo genitor cognouerat ore, Fassus adorandum trepidis mox fratribus esse. Ilicet excedunt iuuenes, gregibusque paternis Disquirunt laetas per florea gramina ualles; Ad quos missus abit dumisque silentibus errat, Edoctus quodam iuuenum monstrante recessus, Gramine mutato fratrum quos legerat agmen; Quem procul ut uaria licuit praenoscere ueste. Consilium infaustum linguis discordibus aptant. Omnibus inuisum constat sententia fratrem Perdere et extinctum morsu narrare ferarum, Dum rapidi secum uentoso murmure mussant: "Somnia, cernamus, poterunt si pellere letum." Respuit hoc placidis Rubenus mitior orsis Frendentesque monet praedurum condere ferrum, Stagnanti memorans melius mersare palude. Ilicet exuitur nudusque inuoluitur ulua. Haec inter solitus merces mutare Sabaeas Ismahelita graui trudebat mole camelos, Dum properat Arabum messes deferre Canopo. Ergo ubi germani spes est afflicta minoris, Iudas ait melius Iosepum uendere nummis. Celatur genitor uestemque in sanguine tinctam Perspiciens nulla metitur fraude necatum. Discindit manibus uestem Rubenus aduncis Nigrantesque sibi cilicum circumdat amictus. Afflictus luctu genitor perquirit amissum, Quem dudum acceptum semiuir Pharaonis habebat, Auratas solitus mensas onerare tyranni Lancibus et strepitu magnae gaudere culinae. Haec inter Thamara parit, dum gaudia culpae Laeta placent, geminoque impletur pignore uenter. Quorum prima puer meruit qui lumina uitae, Exeruit prompsitque manum, quam femina sollers Punicea de reste ligat; mox conditur aluo Et uice mutata confestim nascitur alter. Anteriora tenens, fuerat qui sorte secundus. Hic quoniam fuerat discretus limite quondam, Zarae nomen habet, alium dixere Pharetem. Seruabat domini custodia fida Iosepum, Non passus durae subiectum uiuere legi. Anterius nam dictus erus dat cuncta ministro, Nec spe cassa quidem; dominus nam mitis ab alto Omnia, quae iuuenis seruabat, largius auxit. Nec tamen obtinuit Petaphretae immitis amorem; Nam quia conspicuo fulgerent lumina uultu, Exorat coitum domina male saucia serui. Sed uitat iam foeda puer seseque recusat Sacratum culpa immodica pressare cubile. Femina sed uetitis nequiquam perdita flammis Explorat molles aditus et tempora captat. Forte domum uacuam solumque ut repperit, instat Consertumque manu cogit decumbere secum. Exilit ille alacer uestemque a corpore demit Atque inter dominae geminas dilabitur ulnas. Femina proclamat uiresque a crimine sumit, Vociferans praedulce decus temerasse pudoris Fidentem forma iuuenem, dum lubricus aeuo Feruet et erilem molitur scandere lectum. Quin etiam tristi compellat uoce maritum Innocuumque reum placitae uult subdere poenae Quae ceu uera putans Iosepum carcere claudit, In quo iam regis cohibebat poena ministros. Carceris hunc custos blando mox pectore mulcet Innocuumque uidens commissa ergastula legat. Illic forte duo, celsa quos toruus in aula Condiderat nigro permotus felle tyrannus, Inclusi poenam trepido sub corde pauebant, Ac dum sollicitis furantur lumina curis, Somnia uenturis uiderunt nuntia rebus. Hos cum perspicuo lustrasset lumine maestos, Perquirit causas cogitque occulta fateri. Continuo, qui uina dabat consueta tyranno, Eloquitur, quae uisa forent sub nocte sopora: "Cernebam uiridi frondentem palmite uitem, Dum serpit nexaque suo de uerbere pendet. Pampineos inter flexus tris adfore fundos, Vuaque nectareo pendebat flaua racemo. Inde calix regis, quo mitia pocula libat, Spumabat tenero, quod pressit dextera. musto. Quem dominus prompta susceptum palma tenebat." Omnia tum iuuenis signanter clausa reuelat Tris fundos tris esse dies, quibus ille secutis Amissum rursus relegat repetatque fauorem, Mixturus placido, quae uidit, pocula regi. "Hoc tantum meritis pro talibus effice," dicit, "Vt, cum sumpta tibi fuerit fiducia fandi, Dimoueas nostram nullo de crimine poenam. Hebraea gens dicta mihi. nam uenditus exul Crimine fraterno seruitum nobilis iui." Post haec uisa sibi pistorum maximus infit: "Vertice trina meo uisus gestare canistra Regificis dapibus lautoque impleta paratu, Vnguibus innumerae uolucres quae rapta ferebant." His dictis sat uera quidem, sed dura loquendo Mactandum duro testatur mox fore ferro Auulsumque caput figendum in stipite celso, Quod uolucres toruo discerpant protinus ore. Complentur cuncta, iuuenis quae dixerat, et mox Redditus ille locos caesus hic corpore trunco est. Interea geminos iam tempora lapsa per annos Rursus ad eoos torquebant sidera cursus. Somnia cum ductor uidit Niloticus ista: Namque uidebatur, fluuium dum spectat amoenum, Corporibus nitidis septem spectare iuuencas, Tondentes uiridis pubentia gramina ripis; His alias turpes macie subiungere gressus Dumque suis pigrae (mirum!) uix ossibus haerent, Eximias patulo sorbebant ore iuuencas. Somnia iunguntur paribus non dissona causis; Ecce uidet spicas fecundo e germine septem, Atque alias tenues et farris semine cassas (Horrendum dictu!) grauidas ceu mandere fruges. Id uisum maestus nequaquam mente cohercet Sed trepidus cunctos, qui callent, adfore iussit Disquirens, clausis quae sit sententia rebus. Atque ubi consultus tacuit Memphiticus augur, Carcere qui dudum laxatus uina praebebat, Eloquitur iuuenis sese pandente Iosepo Amisso rediisse loco sociumque necatum. Mittuntur propere, uatem qui crimine toto Exutum turpi celeres de fornice tollant Informesque genas et crines carcere pastos Tondentes prisca facerent reuirescere forma. Ergo probus dictis consultus talia reddit Atque docet uaccas annorum nuntias esse, Atque leues spicas septenos disserit orbes. Namque ita digestis uentura insignia formis, Vt septem fecunda satis sit terra per annos, Atque famem diram parili cum tempore signat, Quis penitus tellus sitientibus arida uenis Pallida puluereo consumat gramina sulco. Nam quae duplicibus iunguntur somnia uisis, Certa deus iuncto mandat constare tonante. "Quin potius dum tempus adest, dum curam edendi est, Elige de cunctis procerem, qui praescius horum Iudicibus positis totam sublimis Aegyptum Temperet et quintas quacumque es messe reposcat, Vt quae prima datur fecundis copia terris, Sustineat steriles consumptis frugibus annos." Accipitur plausu procerum sententia uatis. Ipse etiam tandem sedato pectore rector Vera renarrantem celso sublimat honore Praefectumque iubet totas se ferre per urbes. Inde anulo digitum uatis fulgente coronat, Byssina mox croceo circumdat pallia peplo, Flexilis induitur per collum circulus auri Atque nouus rector curru sublimior extat Clamosusque praeco terrorem iudicis auget. Quin etiam legitur coniunx, cui nomen Asennes, Quam genuit claro Petaphras stemmate uates, Ex qua confestim genitor fit pignore bino. Dicitur anterior Manasses, iunior Ephrem. Exigit uates suggestu nobilis alto, Quidquid uix potuit ieiunum assumere tempus, Horrea plena tenens, ut cum res posceret uti, Proferret cunctis poscentibus abdita farra. Post ubi dira fames totum diffusa per orbem Cogebat trepidos, poterat quod mandier, esse, Conclamat populus regemque efflagitat escas. Ille iubet procerem maestis dare farra Iosepum Parentem monitis: cunctos qui expleuit ouantes. Interea Iacobus, fleto iam funere nati, Bis quinos iuuenes numeroso e germine mittit, Qui longinqua pretio frumenta pararent: Ac minimum cunctis Beniaminum non sinit ire, Inualidus durum nequeat ne ferre laborem. Atque ubi iam Phariae peruentum ad moenia terrae est, Summissi petiere solum fratremque salutant, Mirantes celsa sublimem sede sedentem, Nec tamen agnoscunt longo post tempore uisum. Quos ubi perspexit memori cum mente propheta, Increpat et multa proterret uoce pauentes, Scitatum uenisse ferens, quae copia frugum Quique uiri pingues teneant moderamine terras. Allegant nescire dolos seseque fatentur Bis senos quondam fratres genitore sub uno Conspicuam tenuisse domum; his omnibus unum Postremum natu patrios seruare labores, Ast alium celebri iam pridem defore leto. Se diram uitare famem terramque Chanannam Exosos, tenui damnantem semina fetu, Poscere uenales species licitataque farra. Eloquitur uates, rectoris nomine iurans Claudendos dura iuuenes custodia, donec Germanum exhibeant, genitor quem mitis habebat. Nectuntur trina pariter sub cura tuentum Laxatique dehinc unum liquere tenendum. Nec minus occulto rumpentes corda dolore Commemorant, quam iusta sibi discrimina surgant, Quod fratrem immeritum uetito transcribere pacto Conisi sero poenas sub iudice pendant. Ingrauat haec dictis Rubenus uera renarrans, Ac scelus immensum sese nolente peractum. Flectitur his uates germana et iurgia noscens Luminibus tacitis conuersus flebile plangit. Haec inter media fratrum Symeona corona Accipitur, fidus cunctis obeuntibus obses. Tum petita sibi iuuenes frumenta capessunt Inuentoque graues urgentur pondere muli. Iamque uiae medio, dum soluit uincula sacci, Fratribus inuentos quidam dat uisere nummos. Id cuncti faciunt, pretio mox deinde reperto Mirantes summo procerem certamine laudant. Iamque adeo patriae subeuntes limina sedis Gratatur reduces genitor unumque requirit. Omnia cognoscens nummosque et dona capessit, Conquestus grauiter alium iam defore natum. Accisi cum deinde cibi aduectaque farra Cogebant rursus pretiis alimenta parare; Sed reuocare gradum Memphis mens non erat ulli, Ni minimum fratrem secum pater ire iuberet. Quem cum plura gemens nollet dimittere quoquam, Rubenus fido germanum postulat ore, Securus gemina committens pignora patri. Prosequitur Iudas sese nec posse reuerti Proclamat, rigidi testatus uerba Iosepi. Haec ubi grandaeuus genitor iam mitior hausit, Dat iuuenem, largo perfundens flumine uultum. Illi abeunt secumque uehunt leue olentia tura, Incensum et guttam iungentes cum terebintho, Inter odoratos portantes mella uapores, Et geminum pretium, consertus ne foret error, Condita quod clausis fuerant nomismata saccis. Quos ubi conspicua uidit Iosepus in aula, Imperat, ut laeta celebrent conuiuia secum. Mussantes uenere tamen trepidoque reatu Coniciunt sese structa cum fraude uocatos. Quod numerata prius sestertia dataque uati Sarcinulis imposta suis non reddere quissent, Se tamen exsortes furtorum cuncta referre, Nec consuesse prius suppressa uiuere gaza. Talia dicentes cohibet sermone minister Seque docet nullis fraudatum noscere nummis: Verum siqua uiris donarint commoda lucrum, Nec sua nec uatis, nec regis dicere quemquam. Occurrit cunctis Symeon seseque praesentat. Dumque uiris lymphas, dum praebet pabula mulis, Ingreditur multo stipatus milite uates, Cuius ad aspectum promunt pia munera fratres. Ille ubi per cunctos placido sermone cucurrit, Perquirit, si firma pater uirtute ualeret. Quem postquam incolumem dixere et uiuere recte, Confirmat cohaerere deo pro munere uitae Iosepus uatem semperque insistere rectis. Et ueluti notus Beniaminus non foret ipsi, Consultat iuuenes et promptim noscitat; inde Commoda quaeque deum pueri pro laude precatur. Nec gemitus cohibere ualet nec sistere fletus, Sed tenero affectu sese conclauibus abdit Anxius et nimio quaerit fomenta dolori. Post ubi discubuit, uictum posuere ministri. Vescitur et facili prolectat pectora fatu Diuiduasque dapes uiritim exponere gaudens Porrigit et fratri maiorem dedicat uni. Atque ubi iam saturis amor est compressus edendi, Vt prius imposito presserunt pondere mulos, Occulitur datum sueto iam more talentum Iosepi imperio scyphusque absconditur ardens In rebus, Beniamine, tuis pretiosior arte. Iamque iter ingressi non multis milibus absunt, Cum subito incautos circumdat regia turma Comprensosque tenet fulgentia pocula poscens: Futurum increpitant, quem nectant crimina, seruum. Adnuitur cunctique simul sua pondera pandunt, Quaesitum et poculum retegunt fratremque relinquunt, Iosepumque petunt et, quae sint gesta, loquentes Euoluunt cari confestim iussa parentis. Permotus precibus uates discedere cunctos Imperat ac sese germanum fratribus infit. Defixi riguere metu tacitoque reatu Damnantes sese cohibent formidine uoces. Prolectat mox ille reos propiusque uocatis Exigit, ut dicta portent placitura parenti, Quae sint, quae fuerint, quae mox uentura ferantur, Instigans migrare senem, gregibusque coactis Vicinos Arabum colles uenientibus offert, Vt quia continuo tellus foret arida lustro, Pasceret agnatos congestis frugibus omnes. Ista et dicta uiri laeto rex pectore noscit Iosepumque rogat carorum assumere turbam, Et gratuita iubet germanis tradere farra. Dantur plaustra uiris, frumentum, pocula, panis, Magnaque gestantes desudant pondera muli. Dantur quinque togae Beniamino et quinque parenti, Tercentum et nummi signata incude notati. Ast alii iuuenes mercedis laude secunda Accipiunt geminos niuosae uestis amictus. Haec ubi cognouit genitor, data munera sumens Respirat patria festinus cedere terra Aegyptumque petit, Arabum quae iungitur aruis, Educens iuuenes patrio moderamine quinque Septies et denos, Genesis ut formula cauit. Ac dum festino properant conamine turbae, Procurrit Iudas et fratrum praeuolat agmen Iosepumque docet haut longe abstare parentem. Ille alacris scandit currus atque obuius exit, Optatam excipiens uiso genitore phalangem. Regrediturque citus regisque excurrit ad aulam, Pastores properare ferens, ut turba carorum Discretis degat fecundo in gramine terris. Ipse etiam uati rector Memphiticus instat Et iubet uberibus fratres componere in aruis. Longaeuus post ista senex poscente tyranno Eloquitur sensim, quantis sit praeditus annis, Quae domus et quae sit ueniendi causa Canopum Eximiumque ducem multa cum laude decorat. Nec minus interea Iosepus munera mittit Digna suis magnumque duci dat ferre talentum. Quo ditata fuit distractis frugibus aula. Atque ubi iam populis derant mercantibus aera, Certatim exhibitis gregibus Memphitica turba Emit inops fruges, pretium taxante Iosepo. His quoque nudati seque et sua praedia tradunt, Semine percepto, messes quo deinde uirerent. Sola sacerdotum non est possessio dempta, Quis gratuita duci placuit, non uendere farra. Inditur hinc populo quintarum pensio frugum, Quae manet et fixo seruatur formula iure. Interea expletae perpendens tempora uitae, Adiurat natum Iacobus uentura reuoluens, Vt sua maiorum componat membra sepulchris. Adnuit oranti suppostaque dextera coxae Contingit lentae spondens cacumina uirgae. Compositosque senex alterna in parte nepotes Permulcet dictis, dum sensim basia libat. Sed mirum! palma sacratur dextra Manasses, Anterior natu laeua contingitur Ephrem. Praescia mente senis senior seruire minori Cogitur atque loco cedit spes prima secundo. Quamlibet obliquas cupiens diducere palmas Non potuit reuocare tamen pia dicta Iosepus. Ac postquam pueris uatis rata commoda sanxit, Dat Sicimam, gladiumque suo, dat spicula, nato, Clarior ut cunctis sublimem scandat honorem. Inde uocat natos et cunctis praemia didit Pignoribus mansura diu prolique natorum Inconcessa prius longoque adiudicat aeuo. Bis senasque tribus ipsorum ex nomine condit. Omnibus explicitis, oculo iam captus utroque, Decessit solo terreno corpore ... uates Maestitiaeque dedit decies septena dierum Lumina, dum functi ueneratur turba sepulchrum. Quin etiam nati septem luxere diebus Vberibus lacrimis, pacem reddente Iosepo Fratribus innocuis, ueterem dum neglegit iram. Ipse etiam postquam iam centum triuerat annos Atque decem, iuncti metitus tempora leti Fratribus effatur, uenturus quis foret ordo, Quo reuocare gradum ualeant et linquere Nilum: Dummodo compositos cineres atque ossa reportent Et reuehant secum ueterum condenda sepulchris. Sic demum longae post tempora candida uitae Decessit petiitque deum corpusque reliquit.