# Heptateuch Deuteronomium

Hactenus informis heremi uexatus harenis
Iordanem ad fluuium populus promouerat arma;
Qui uirides inter saltus dum lubricus errat,
Eximiam Hiericho fluctu labente reliquit
Et sequitur pontoque dehinc miscetur aperto.
Illic sanctificus uates, dum funera cernit
Aduentare sibi summamque instare dierum,
Quae mundo perscripta fuit: dum degitur istic,
Collectum in turmas populum numerosque frequentes
Congregat et tali uerborum munere ditat:
"Si placet hostiles penitus prosternere gentes
Et placidam pacem uentura in saecla tenere,
Formidate deum totoque in pectora sensu
Condite, ut illaeso semper sit iunctus amore;
Qui uos oppressa dudum ceruice maerentes
Sustulit e uinclis et carcere soluit Aegypti:
Qui nebulas inter uosmet hostemque locauit
Instantem trepidis nudataque terga prementem;
Qui dedit et nubem securi ad signa diei,
Et piceam claro detersit lumine noctem:
Vt uos ignoto terrarum in tramite postos
Firmarent elementa dei, mutantia sese,
Quo nox fusca uenit, quo candent sidera cursu;
Ille et alterno solitum procurrere motu
Oceanum semperque uagum, quo flamina uenti
Indeprensa ferunt, sicca nudauit harena,
Sanguineam exsudans, rubrantia litora, terram;
Vt uos ancipiti constrictos clade laborum
Duceret, erectis alterna ad bracchia muris,
Aequore diuiduo, bifida dum pendet in unda.
Vidistis, quae cura foret tum numinis alti
Vos circum, dum pone uolans se concitat hostis
Consimilemque uiam uentoso in marmore quaerit.
At non ille potens tumidos transmittere fluctus
Concidit et madidas inter uersatur harenas.
Vos, spoliis dites dederat quos mollis Aegyptus,
Informes heremi terras domibusque negatas
Vicistis tutante deo, dum flumina saxis
Ilicet et mannam nitido demittit Olympo.
Grandibus et nimbis per noctem lapsa coturnis
Aequora compleuit positis circumdata castris.
Indumenta pedum longus non discidit usus,
Nec uestes periere situ uel corpore tritae;
Omnia uos circum non perdit fessa uetustas.
Hostiles cedunt acies urbesque patescunt:
Signifer est dominus, celeri formidine missa
Debilitans omnes, uestris qui gressibus obstant.
Et nunc aequorei quoniam Iordanis ad undas
Venimus et tellus sese iam proxima iungit
Ab summo transcripta deo, per sidera testor
Et quidquid celsa domini praefulget in aula.
Vt legem aetheriam, quam scripsit dextra tonantis,
Sensibus et toto uelitis corde tenere.
Nil durum rigidumue iubet, sunt omnia iusta,
Mollia, iucunda longaeque accommoda uitae,
Vtpote quae iubeant, ut, quidquid non placet ulli
Commissum in sese, id nulli inferre laboret.
Sabbata diligite, sincero et corde fouete,
Quos lex una tenet, dominus quos exhibet unus,
Nil uetitum fecisse uolet, qui diligit omnes
Nascendi sub lege pares. sit pascha quotannis
Peruigili cum nocte potens septemque diebus
Otia lenta ferat nullique obnoxia curae.
Sit pater et genetrix cari semperque uerendi.
Coniugium uetitum externa in gente cauete.
Idola disicite litumque auertite laeuum,
Quem gentes peperere ferae, dum mortua curant
Numina et umbrosis statuunt donaria lucis.
Quin etiam quotiens dat signum rauca cruentum
Bucina et aeratas educunt classica turmas,
Constructas sacrate domus uinetaque laeta
Coniugium et licitum consuetis iungito festis:
Nam dubios semper faciunt instantia casus
Bella uiris nullusque sibi dat tempora uitae.
Imbelles cohibete domi: mens saucia turbat
Saepe uiros fortes, omnique in tempore belli
Parcite supplicibus et debellate superbos.
Euitate, uiri, fecundam euertere siluam
Nobilibus pomis; steriles succidite saltus
Tempore bellorum, corpus si forte perempti
Cernitur intectum. Leuitas cura tenebit
Iuuencae truncare pedem, ne maximus ultor
Sit deus innocui, captiuam iungere lecto
Si placuit. ius omne sinet sub tecta tenere,
Crinigerum tondere caput unguesque secare
Terdenosque dies lacrimis praestare maerentis
Extinctos caesosque senes. quis illa creata est,
Coniugioque sibi tum demum annectere iusto.
Ac si displicuit post damnum capta pudoris,
Deponat seruile iugum dominumque relinquat.
Vxores si forte duas uir duxerit unus
Et non aequali seruat consortia cura,
Pignora contemptae bissem cum iure tenebunt
Omnibus ex rebus, peperit quas cura parentis.
Damnatos tumulate uiros cunctosque sepulchris
Condite percussos; nulli nam terra negatur.
Vestimenta uiri nequaquam femina sumat
Mulierumue mares; uetito fit noxia cultu.
Implumes auium si quis uult prendere fetus.
Ne matrem cum prole ferat. qui culmina pangit.
Prouideat, ne forte faber uoluatur ab alto.
Vinea ne grauidos pariat bis feta racemos:
Nec tibi duplicibus carpatur messis aristis.
Gentiles uitate uiros; et quidquid abhorret
Moribus aut cultu, longe lex sancta repellit.
Immundas inhibite lupas, ne praemia noctis
Venditae ad aeternam domini sacraria portent.
Fugacem ne reddat ero quicumque tenebit,
Ne ferus afficiat duro sub uerbere captum.
Messem nemo legat alieno in rure creatam;
Nec uinum pressare uelit, quod protulit uua
Vicini de parte sui: praecerpere sane
Racemos spicasque licet, non demere totum.
Coniunx pulsa domo alio si forte marito
Nupserit, amisso si post uiduetur eodem.
Ne redeat spreti repetens consortia lecti.
Nemo nouam nuptam infecto eliminet anno.
Nec mola uendatur, gemino quae concaua saxo
In goerum sinuata uolat frumentaque frangit.
Alter ob alterius ne pendat crimina poenam.
Ille quaterdena susceptet uerbera tergo,
Qui stolido sermone ferox conuicia iactat.
Ora triturantis fuerint ne uincta iuuenci.
Pignore non genito si fors decesserit ille.
Cui frater astabit, dimissam ducat ad aedes,
Qui superest, natosque creet. ne semine nullo
Sit uacuata domus gentemque infuscet inanem:
At si uir renuit, causam mox femina dicat
Ad proceres legemque citet, quae cogit inertes.
Iurgia se quotiens in rixam perfida uertunt
Frendentesque uiros alterna in iurgia pulsant,
Inserat his mediam sese ne femina, neue
Inguina corripiat alieni obscena mariti.
Haec quisquis deuotus agit. non tangitur ulla
Peste mali. nec bella timet morbosque calentes,
Nec sterilem sentit consumptis mensibus annum,
Sed placidus toto laetatur tempore uitae.
Diuitias donante deo, qui crimina mundi
Despectat mitis iraeque in tempore punit.
Talibus orabat uates cunctosque monebat
Leuitas, quos cura manet uenerabilis aulae
Sacrorumque dei, ut legis iussa perennis
Omnibus adsidue legerent: quo promptior esset
Sollicitudo dei cunctorum in corde uirorum:
Vtque etiam tabulas gemina de caute politas.
Bis quina quae iussa tenent metuenda per orbem,
Sanctificae adseruent clausas penetralibus arcae.
His actis prodire iubet Nauete creatum
Iudicioque dei plebis dat iura regendae,
Vtque libens Iudaea manus subuerteret aras
Mentitosque deos, hymno dat uerba melodo.
Auditum tribuat deumque laudet
Caelum quodque supra praetexit astra:
Et tellus tumido diuisa ponto
Aures commodet et sonos receptet.
Mentis nuntia quos ait loquella:
Vt sueuit pluuios potare rores.
Aestus cum rapidi calente flamma
Messis puluereo tabescit aruo:
Rident gramina parturitque mundus
Et multum patulis diuisa rimis
Nimbos frugiferos hiulca sorbet.
Nomen nam domini mei poposci,
Cuius gloriae conuenit honores
Et laudes meritos referre seruos.
Cuius eloquiis uerum cohaeret,
Quae semper ualida uigent iuuenta.
Rectum iudicium uiaeque iustae
Nullis flexibus implicant uiantes;
Iniquum nihil est nihilque prauum.
Beatae dominus fidelitatis
Non reddit meritis pares reatus.
Quamuis progenies iniqua pactis
Pernix supplicium sibi laboret.
Heu plebs tristificae dicanda morti.
Haec reddis domino deoque nostro,
Illi, qui genitor mauult uocari.
Seruis dum tribuit nomen natorum:
Cunctos numine cum regat perenni.
Ac possit subito delere leto?
Hic te constituit, creauit ille,
Qui nunc obtinet et tenebit olim.
Memento potius aeui perennis.
Et quae post obitum funusque uiuant:
Annos quos series futura sumat
Et quae sint iterum creanda, quaere.
Aut si mens hebetat, patrem precare,
Qui te continuo totum docebit:
Vel de presbyteris unum rogato:
Nubem discutiet dabitque lucem.
Cum semper dominus in astra celsus
Diuisos populos dedisset orbi.
Primus quos genitor creans Adamus
Terrarum trepido dedit labori:
Verbum iusserat ut dei perennis.
Finem gentibus indiditque summam,
Qualem sidereae tenent cohortes.
Cohaesit domino plebes Iacobi,
Cuius cretio conrogatur ipsi:
Heres nam domini deique uiuit
Sola sufficiens sibique firma:
Qua tellus iacet abnegata tectis
Et solis calidis anhela flammis
Nullis perpetuum rigatur undis.
Istic eliciens deus nocentes
Adfecit merita subinde plaga.
Et mox sanctificae dedit medellae,
Subdens dexterae, ceu laborat ales
Pullos tegmine sub fouere pinnis.
Lumen ut medium solemus ipsi,
Per quod cernimus. abditum tenere,
Ne sit fors aliqua molesta plagae.
Solus quos dominus ademit hosti,
Qui caelum statuit fecitque terras,
Ipsis multimodum cibum parauit,
Quem tellus parit irrigata nimbis:
Mellis et latices dedere saxa.
Et pingui pariter fluente oliuo.
Lac uictum pecudum dedere mammae
Tellus triticeas fecunda messes
Et uinum madidis creauit uuis.
Cuius laticibus repleta pubes
Gestit ebria denegare numen,
Cuius muneribus ditata regnat!
Quin et pestiferos secuta ritus
Pingues daemonibus parauit aras.
Vidit haec domini deique lumen
Et iustam meritis necem parauit
Sontes dissocians proculque pellens,
Dum rectum potius uidetur ipsi
Ignotam refugis praeferre gentem.
Ignis e domini coruscat ore,
Qui, cum perpetuum pererret orbem,
Ipsis emicat inferis timendus.
Sternit pabula diruitque messes
Et quae seminibus uenere iactis.
Lucent sidera fulgurantque monte
Iusta cum dominus mouetur ira
Et telo timidos petit calenti.
Pallor corpora luridus necabit,
Ieiunum solitus adire pectus.
Illos pennigerae ferent uolucres:
Illos bestiae mordicus uorabunt:
Illos uulnera duriora ferro
Consumptis facient lugere natis:
Tandem desinat ut sibi uideri
Diues ceu proprio Iudaea dono.
Illam uulnificus delebit hostis.
Vnum dum fugiunt timentque mille.
Sed rursus dominus redit serenus,
Vt totam protinus sedauit iram:
Longe dissimilis deis reorum;
Quorum uinea uitis est Gomorrae
Fellito nimium fecunda musto.
Cunctis dirior aspidum uenenis.
Tempus iam properat. uidete, leti,
Omnes quo dominus cohercet ultor.
Et nunc pestiferos rogate diuos:
Adsint, subueniant leuentque poenas,
Vt uotis redeat medella uestris.
Solus sum dominus, uidete: solus
Vitae conditor arbiterque leti;
Ius est parcere, ius mihi ferire!
Nullus fortior arbiter caelorum
Extat. qui ualeat leuare leto
Illum quem domini manus cohercet.
Quam dum stelligera per astra tollo.
Dicam: "Perpetuis mandabo saeclis
Educens gladium uagina nudum;
Qui dum per trepidos rotatur hostes,
Lucet fulgure candidus corusco.
Imis pestifer et timendus altis,
Semper cum domino laetare, caelum!
Quem cunctus polus angelique laudent
Et gentes socia parique plebe.
Longa nam dominus erumpit ira
Et, dum percutit improbos superne,
Parcit subditis et pios reseruat.
Postquam digna dea cecinit modulamina uates,
Visurus terram Nabali e uertice montis
Donatam populo, cuius moderamen agebat,
Conscendit sublime iugum functusque deinde
Occubuit, nullo contectus membra sepulchro.
Cuius uita fuit bis sexaginta per annos
Omnibus in rebus felici interrita cursu,
Nullis fracta malis nullique obnoxia morbo:
Quin etiam occiduo sub tempore lumina flammas
Seruauere suas, uisu sincera sereno.