Heptateuch Iosue University of Oxford CLASP Project nick.white@ell.ox.ac.uk ££.CYPR.GALL.Hept06.Iesu.Naue Distributed by the University of Oxford under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported License Library of Congress Subject Headings Latin Poems Heptateuch Iosue
Haec inter dominus Iesum dignatus adire Promittit ualidis sublimem confore donis, Admonitum transire uadum Iordanis amoeni Castraque metata hostili imponere ripae; Vtque nouas sedes terrarum in parte reposta Constituat plebemque locis disponat opimis. Quin etiam gentes distincto ex nomine noscit Monte tenus magno, quem Libanon incola dicit, Vsque tuas, prono qui laberis agmine, ripas. Euphrates, Syrio disiungens limite Persas, Vel mare, quod tumidum uentosis fluctuat undis. Nam praeter eximium conserta in proelia robur, Terrorem late populis pallentibus indens, Iudaicus miles domini tutamine fidit. Cui meritum insigne dominus largitus ab astris Praestitit, ut caperet dites sine uulnere terras. "Heia age uiriles, deus intonat, arripe curas, Vt populus donata sibi mox regna capessat. Legiferoque simul uisus ne dimoue libro, Vt domino tutus numquam uiduere perenni." Ille citus scribis mandata gerentibus infit, Vt uictum populus et congrua tela capessat. Moturus ualidas uicina ad bella cohortes, Tertia puniceum signet cum linea mundum. Adfatusque tribus iuncto Iordane manentes, Vt pecora et natos percepta in rura relinquant. At bellum commune gerant uictisque deinde Se referant populis, domino quos principe pulsent. Illae alacres iungunt cuneos atque agmina miscent. Aspera quaeque pares ferro uotisque petentes. Haec inter iuuenes pugnaci ex agmine lectos, Quae loca quiue habeant homines ubi moenia gentis, Vestigare iubet cursimque inspecta referre, Pinguia qui Medium lustrant dum praedia terrae. Irrumpunt urbis aditus custode uacantes Occultique situm lustrant et tecta Hiericho. Excipit hos meretrix, dudum quae dicta Rachaba est, Clamque tegit trepidos ac uerbis sedula mulcet. Quod postquam regi dictum, terrore minaci Exigit absconsos: stabili cum mente loquentis Egressos dudum portis bipatentibus ambos. Quos tamen occultim lignorum texerat antro. Illos cura ducis per deuia quaeque requirit Et, uelut hostis agat, portarum limina claudit. At meretrix, postquam cessauit cura tyranni, Vertitur ad iuuenes et uatis more locuta est: "Nota mihi, fratres, dominus quae praemia uobis Deferat, ex furua cum primum dempsit Aegypto: Vt mare per medium fluctu suspensa tumenti Vnda fuit uobis ueluti pro moenibus ingens. Vel cum per uacuas heremi squalentis harenas. Caelicolum uictum niualis manna parauit, Vel cum terrifici reges, trans flumina rauca Iordanis positi, uestro mucrone cadentes Liquerunt patrias uobis uincentibus urbes. Quid moror? obsedit mentes et pectora pallor; Nullus tela capit curuo nec fidit in arcu: Non pedes aeratas acies in proelia denset: Non quadriga uolat ferrato bellica curru. Vobis uera datur, iuuenes, uictoria, uobis Sidereo ab rege, qui terram fecit et astra. Et nunc, o iuuenes, iuratis dicite uerbis, Vt, cum depositis procumbent moenia muris Sit salus in uestris composta et credita dextris, Ne captiua fiam socia cum stirpe domuque Patribus et caris, quorum me cura fatigat. Annuitur cunctosque domi seruare iubetur, Viuere quos cupiat secum. atque indice signo Spartea uincla sua suspendat cauta fenestra: Vt, cum per captam legio se fuderit urbem, Illita puniceo cernatur lana colore. Illi alacres superant fossas et tuta capessunt Aisamo in colle, trina sub luce latentes, Ne, dum praepropero repetunt sua castra recursu, Incurrant aliquos diuersa ex parte sequentes. At meretrix secura sui mandata facessit. Nec non et princeps, iuuenum sententia doctus, Raptim castra mouet Sattina ex ualle proculque Aduolat atque animos palpat dans otia cunctis Trina die; scribasque instigat dicere plebi, Vt, cum sacratam praeferri aspexerit arcam Atque sacerdotes post altar pergere celsum, Signa leuent alacres promptim spatiumque relinquant, Milia quod sensim duo compleat: atque fluentis Corpora purificent, domini ante ora locandi. Haec inter princeps domini dignatus honore Emicat, eximio Moysetis stemmate dignus. Iamque sacerdotes fluuium transmittere iussi Nuda in primori mergunt uestigia ripa; Tum bissena tribus dat lectos iussa tribunos, Qui medio e fundo legerent candentia saxa, Calculus ut madidis bissenus demptus harenis, Flumina testetur populo siccata uianti. Consimiles etiam cautes numeroque modoque In medio posuere sinu. quas mobilis unda Diluit et rauco perfundit lubrica fluctu. At Rubena tribus nudatum transmeat amnem; Quam Gada subsequitur, media properante Manasse, Quadraginta uirum mittentes milia bello. Cum subito eluuies, fluuio decurrere sueta, Stringitur et glacie cursus frenatur aquarum: Euolat inferius positi pars fluminis ac se Condit in oceanum uastoque immergitur aestu A regione, pii quae condit membra Mosetis, Vsque ad immensum dubiis cum fluctibus aequor, Atque ubi Iordanem transmeauere frequentes, Laxatur glacies solis mollita tepore Exsuctasque prius coniungit flumine ripas. Haec ubi cognorunt diuersa in parte tyranni, Demittunt mentes: nullum constantia firmat. Hic princeps cultros bissena ex caute parauit, De quibus, ut iussum est, populi praeputia dempsit. Nam bis uicenos heremo plebs tanta per annos Ediderat ualidos maiora in milia natos. Praebetur his lenta quies, ut tristia maestis Vulnera mitificet sensim coitura cicatrix. Pascha dehinc colitur et candens manna negatur Ditibus annona, quam passim plurima messis Exhibuit populo certatim farra metenti. Azyma niuosa pascit de polline laetos. Noctis festa piae campo celebrantur aperto, Nouorum in mense senis bis solibus actis. Haec super e portis despectat turba pauentum, Castra modo et lecto conseruans milite muros. Interea uates quendam mucrone minantem Perspicit, et celere gaudet coniungere gressus, Talia dum memorat: "Qua te de parte praesentas? Noster es, an potius Phoenicum es gente? fatere." Accipit optati sermonis protinus usum, Sublimi narrante deo. "Delapsus ab alto Aethere nunc ueni, totis cui militat astris Insignis legio et quo sub principe degit." Ille sub haec mixta tacitus formidine gaudet, Fusus humi ueneransque deum, dum talibus infit: "O domine, immensam dignatus linquere sedem, Quae famulum celerare iubes, quas sumere curas?" Dicitur, ut propere plantarum uincula soluat, Fixerat in sancta quoniam uestigia terra. Quin etiam ualidam muris atque obice firma Casuram Hiericho uidet, gentesque feroces Atque obitum regum, quibus est coniuncta ruina. Ille celer toto circumdat milite muros, Pone sacerdotes statuens arcamque sacratam, Vatibus imperitans, quo plebs audentior esset, Terrificos sonitus septem proflare tubarum. Iussa dehinc legio tacite circumuenit urbem, Vt tum belligerum tollat stipata clamorem, Terrificum dederit proceris cum tessera signum. Septima iamque dies laetum patefecerat orbem, Cum iubet aeratas acies in proelia Iesus Fidentem proferre gradum uastumque fragorem Mittere pectoribus. quem promptim tela sequuntur Non aries caementa quatit turresque retundit Incessens etiam muros portasque superbas. Sed fragor et uastae concordi murmure uoces Tormentum mortale gerunt, quo moenia sidunt Nudataque suis patuerunt omnia claustris. Irrumpunt alacres subuersam protinus urbem, Omnia uertentes gladio flammaque uoraci. Femina sola fuit meritae donata saluti, Ciuili discreta neci atque abdita castris, Cognata comitante manu, ne nescius illam Interimat miles, totis dum postibus errat. Seruatur domino uirtutum lauta supellex Omnibus ex rebus, poterant quae pascere uisum. His actis princeps populum iurare coegit, Ne studeat quisquam muros renouare iacentes Pignore multandus primo fundamina propter, Extremo dehinc, temptet si attollere portas. Interea euentus corrumpunt praua secundos. Idola sectatur populus et pronus adorat Saxa leuata manu, dum cautes numina credit. Signifer est Acharus, Carmeli filius Ambri, Quem sectata cohors dominum legemque reliquit. In uetitis haut laeta diu: nam milia postquam Trina uirum consueta, nefas, sunt missa per arua Hostica credentum facili formidine uinci Georum pubem, trepide dant terga per agros Praecipitique fuga repetunt sua castra ducem. Dedecus id postquam ductoris contigit aures, Discindit uestes et prouida pectora tundit. Quem comitata senum confestim turba maerentum Supplicat, innocuis dum poscit uocibus Auses: "O domine, quae causa fuit producere plebem Aegypti de sede tuam? quid pendere fluctus Aequoreos cunctaque dehinc quae tradita nosti Ingenti donante manu, qua ditius est nil? An ideo, afflictam tumidus ut sternat Amorreus? Tutius ergo fuit trans magnum degere flumen. Qui patuit nobis bibula siccatus harena, Saucia quid faciet, aut quid confusa loquetur, Quod mage seruitium cupias detrudere lectos. Atqui uera salus et certae dona medellae Te penes et quidquid mitis clementia praestat, Conuenient gentes, dederas quas uincere nobis; Mixta Iebusaeus Amorreusque phalange Aduersum te, summe sator, fera bella mouebunt. Ergo tuum nomen pateris ridere superbos Ignotaeque tibi gentes plus iuris habebunt?" Flectitur his dominus uatemque adsurgere iussit, Commemorans sensim deformis crimina culpae Plectenda exitio capitis, quod talia suasit. Hinc ubi prima dies noctem dimouit opacam Corripit e somno corpus sociosque fatigat Cognatasque tribus per nomina singula uisit: Deprendens noxale caput dat corpora morti Improba, dum pariter pecudes mittuntur in ignem. Quod facinus primus commissum dixit Acharus Infelix praedae et spoliorum accensus amore, Quae sepulta domi propria tellure tegebat. Continuo haec missi quaerunt; quae cito reperta Et coram composta duce populoque frequenti. Ille ubi quaesitam uidit non defore praedam, Talibus eloquitur rector terretque timentem: "Fare age nunc cunctis, quae te dementia cepit, Aut quid adiuuit rerum tibi nescius usus, Immemor ut legis ritum sequerere nocentum? Et nisi saluasset sublimis gloria plebem, Libera colla iugo pressisset uictor Amorrus. Heia age, pro cunctis admissa piacula pende, Vt saluata deus dominusque in castra recurrat." Haec ubi disseruit, saxorum tollitur imber Damnatumque premit stirpemque euerberat eius; Et pecora et quidquid rerum seruauerat idem, Candens flamma rapit canoque in puluere soluit. His actis curae emotae; deus omnia mitis Respicit et cunctis pariter consueta resignat Robora, quis ualeant acies detrudere cunctas. Accipit hic domini mandata insignia rector. Instruat ut socias quaecumque in bella cohortes, Mille legens iuuenes insigni corpore et armis, Vt, belli dum furta parant, dumeta capessant, Haut procul hos tacite Gergesi a moenibus abdens. Vt cum mentita formidine uertere terga Occipiat clausosque uiros educat in aequum, Continuo celeres nemorosa cubilia linquant Nudatasque uiris studeant peruadere portas. Nec mora, propositis respondent omnia uatis. Postquam obliquo decertant agmine turmae, Princeps terga suos confestim uertere iussit. Quos inimica super denso ruit agmine turba Ac multo clamore premit ferrumque coruscat. Quod speculata cohors, quae concaua ualle latebat. Euolat et uacuis perrumpit moenia portis, Subiciens rapidos tectis sublimibus ignes. Confusus cum deinde sonus ac flebile murmur Gergessos conferre caput uisumque coegit. Respiciunt atram in caelum uolitare fauillam Flammarumque globos, quos culmina capta uomebant, Diuersamque manum tergo frontique minantem: Deprensi horrescunt exossaque tela relinquunt. Confixa ante oculos lacrimantumque ora parentum Pars in praecipites fossas uictore ruente Truditur, aut captae portis sese arietat urbis. Sternuntur ferro iuuenum bis milia sena. Ipse quoque exultans aususque erumpere in aequum Rex primo incursu capitur uinctusque tenetur Configiturque cruci; miserum dant saxa sepulchrum, Omnibus absumptis solum non sorbuit ignis. Quod rapuit festina manus; iumentaque tantum Sunt dirempta neci, subeunt quae pondera tergo. Interea ad reges reuolat uictoria cunctos. Audit Amorreus Iordani adiunctus amoeno Et qui dumosis posuere in montibus aulas Vel campos habitant laetos uallesque supinas, Et qui caerulei consistunt margine ponti. Cetaeusque simul Chananaeusque susurrat Eueusque pauet Pherezeusque labascit, Et Iebusa manus pariter Gergessaque pallent. Nec tamen infracti penitus penitusque iacentes Attollunt animos seseque in proelia firmant: Omnibus unus amor Iesum detrudere regnis, Conueniuntque Gabana, loco atque agmina sistunt. Ipse inter curas bellorum construit altar, Moysetis de more, deo: quod uincula ferri Nulla ligant, dum saxa simul compacta cohaerent, Aequali coeunte situ, libamina promens Grata deo, quis spirat odor iucundus in altis. Quin etiam legis discribit iura magistrae: Deuteron est nomen, quoniam transacta reuoluit; Quam pariter totum fas est cognoscere mundum. Arca sacerdotum uehitur ceruicibus alma, Quicumque ut uideant domini donaria summi, Atque etiam uates populo benedicere suetus Percurrit. quae iussa prius, quae cauta deinde, Gestorum ratione pari atque ordine certo. At Gabaona manus postquam successibus altis Iudaeos creuisse uidet caesosque tyrannos Vrbibus euersis nullumque obsistere posse, Callida uersuto celerant colludia facto Et, quos contiguis regio coniunxerat aruis, Confingunt discreta procul sese adfore terra Mirantes tropaea uiri palmasque recentes, Si ualeant precibus uictori adiungere dextras Et sociare domos totamque annectere gentem Victuram ratione data, ni dissona corda Despiciant humiles et subdita colla retractent. Vtque fidis certae ualeant seruare colorem, Deprensos multo compellant pondere mulos, Putria portantes celeri molimine farra, Quae ueteres lasso cohibebant tegmine sacci; Vinaque consuti multo cum uulnere folles Vix retinent, dum plaga negat uincire liquorem. Vestitus lacero nudabat corpora panno, Calceus attritis misere dat tegmina plantis. Frangitur his ductor populi, dum supplice palma Vincitur et mentes credit cohaerere loquellae. Suscipit orantes ueniam castrisque receptat, Set, ut saepe solet, non longum ficta teguntur. Compositosque dolos aperit testatio ueri. Ilicet hos uates coram castigat amice; Et, quia iurarat domini per nomen aeterni, Mansit amica fides; sed ius commune negatum est: Lixarum officio circum sacraria iussi Conuehere exortes puris de fontibus undas. Hos Donibezelo postquam descisse relatum est. Regna Iebusaea qui tum tractabat in aula, Quinque mouet reges suscepta in proelia fidos. Acrius obliquus sociis pro foedere rupto, Quam <in> populum, immensas acies qui fuderat armis. At Gabaon coetu multorum territa regum Mittit oratores uatemque exposcit amicum, Confestim toto succurrat milite maestis. Nec mora, correptis dimittit Galgala signis Hostica castra petens, domino subdente uigore Talibus alloquiis: "Timeas ne nomina regum Multa simul ualidasque putes his esse cohortes: Quamlibet immensa confidant nube cateruae, Nil pedes efficiet equitum nec tela ualebunt. Falcibus et curuis armatas temne quadrigas. Namque ego pallenti quatiam formidine gentes: Nusquam fronte pari concurrent comminus hostes Palantes tumida ualido cum milite caede." Haec ubi cognouit, numerosum tendit ad hostem: Namque Apaphum belli tenuerunt sede tyranni Confestimque fugam dimisso milite sumunt. Cetera turba uirum confusae stragis aceruo Occubuit camposque impleuit fusa patentes. Nec tantum exanimes uincentum perculit ensis. Quantum praegelidi conferta ex grandine nimbi: Et licet hinc enses, hinc fulmina clara coruscent. Vna dies tantis non est sat longa triumphis. Ergo hebetes cernens gladios et funera lenta. Auxilium a domino princeps, quod sueuerat, orat. "Quamlibet extentis lux haec non sufficit horis, Tempora ni iubeas noctis se adiungere luci. Sit nunc flamma uagi librato in pondere solis Nec moueat tremulos lunaris circulus ignes. Vt elementa, suis ceu nescia currere metis, Tempora proterent, condensus dum ruit hostis, Auditur propere: sol sistitur et uaga luna Cohibuit faciles utroque in cardine cursus. Nec minus et reges, quos concaua saxa tegebant, Obstricta ceruice palam consistere iussit. Vndique tum positis concurrit Iudaea telis Impressoque genu conculcat colla gementum. Ilicet exsangues crucibus figuntur in altis Pendentes, donec sese nox reddidit atra. Tum suspensa uirum deponit corpora ligno, Quae super aggestis onerantur saxa ruinis. His actis properat bellator subdere Lemnam, Grandaeuosque necat, pueris nec defuit ensis: Nil penitus tota permissum uiuere gente. Inde petita Lachis prostratis moenibus ardet: Rex etiam populi capitur ferroque necatur. Dabira quin etiam, paribus cooperta ruinis, Extincta legione perit socioque tyranno. Et qui dumosis habuere in collibus arces Aut curuas coluit uanes camposque iacentes, Occidit, extinctis pariter cum rege maniplis. Ac dum cuncta fluunt successu laeta secundo, Iabirus, acta uidens uictricis fortia gentis, Ditia qui populis Asorum regna regebat. Festinans flammam uicini extinguere belli, Congregat eximios reges populosque feroces, Quem Roboamus adit propere Madonis ab aula: Et Somorus factusque comes Axinus in armis Et qui Sidonia ductor regnabat in arce. Ceneritus Arabusque, quibus contermina regna, Firmabant animos sceptri socialis amore. Iungitur Ernadurus et qui coniuncta Chanannus Rura colit ponto, uel qui primordia solis Rubra uident, roseus cum primum panditur axis, His super adproperat Iebuso affinis Amorrus Cetius Eucheusque Pherezeusque sequuntur. Qui deserta colunt squalentis deuia Thitsae, Omnibus est animus Stipata incurrere turba. Exim quisque suo contorquent spicula ritu: Hic peditum incedit legio densataque nube Quadriiugique ruunt ferrato milite currus, Vt fragor ipse fuget nitentem comminus hostem. At parte ex alia Iesus nil territus instat, Propter aquas ueniens Maronis nomine dictas: Atque ubi cum lecto conscendit milite collem. Desuper incurrens securum proterit hostem, Omnia caede madent tellusque infecta cruore est. Mox currus celeres subiectus deuorat ignis Cornipedumque pedes gladio truncantur acuto. Ipse regum princeps ferro dat pectus Asurus: Vrbs etiam totis procumbit subruta muris. Communis hic praeda datur uictoribus omnis. Bis denos hac pugna duces nouemque peremit Vnus ab astrigera signum qui sumpserat aula, Protinus ascribit uates populoque uiritim Diuidit ablatas tantis pereuntibus urbes Gentibus. obtentu positas et cardine terrae, Vnde rubet croceum uenientis flamma diei Trans amnem prisco Iordanem nomine dictum Vsque supinatam Chebronis nomine uallem, Hermonium ad montem, uasto qui uertice surgit, Atque ad Amar pelagus Cheneri et marmora glauca, Sepositam et Phasgam dudumque Asedota uocatum. Solus compositis restabat praeda duellis Bassamum rector (Ocum dixere uetusti), Gigantum uirtute ferox, quos rector agebat, Astarota cui domus est et sedes in Aedra. Huius terra datur tribubus sulcanda duabus Et mediae, dum laeta placet atque herbida uallis, Rubenae Gadaeque simul sociaeque Manasse. Cetera partitur sociis dux aequus in omnes. Accedit regio qua Libanus exit in auras, Et mare Masrefatum fecundaque Sidonis arua. Leuitas dominus uillarum nomine priuat. Balamus occumbit uentura edicere suetus. At socius semperque duci coniuncta Chalebus Corda gerens. placido subnixus pectore fatur: "Nota tibi, ductor, animi sententia nostri Tempore iam ex illo, pariter quo uisere terras Hostiles missi, cunctis pauitantibus unus Te socio exprompsi nil posse obsistere nobis: Quamlibet immensi facerent noua bella gigantes. Stare deum contra nostraeque adsistere parti. Nempe tenes, placidus ut nobis maxima quaeque Pollicitus fuerit senior ac sorte seorsa Hunc dederit collem mihimet cunctisque meorum. Et nunc, quod bellum Enachina ex gente superstat, Cognata cum pube geram, non degener aeuo, Etsi quater denus bis iam mihi uoluitur annus. Ordinis esto memor sedemque allega petenti, Quam propriam teneant nati prolesque natorum." Talia poscentem Chebrono in colle locauit. Additur et magnis haut decolor urbibus Ardoc. His actis properat Dabiram exscindere gentem, Cuius opus suetum dociles conscribere fatus Et elementa graues pueris dictare magistros. Elicit ille uirum promissae ad foedera natae, Prompta cui uirtus animusque in pectore praesens. Omnibus interea populis seruire coactis Iebusaea manus patriis non cessat ab aruis. Chananno perstante domi tectisque parentum. Cetera ter ternis tribubus metata traduntur. Leuitis merito bis ternas segregat urbes Perfugioque dedit factum noxale timenti, Ne poena afficeret admissa piacula casu, Quae proceres mandat librata expendere lance, Vt facto grauiore reum nex congrua damnet. Ipse quater denas Leuitis deuouet urbes Fenoris exsortes. tum plebis consona uoce Accipit Ephremum uentura in tempora collem. Vrbe super iuncta, mansit cui Thamnatha nomen, Condidit hic cultros dura de caute paratos. De quibus obscenos dictu truncauerat artus, Omnibus explicitis socios remeare uolentes Iordanis trans stagna uagi his imbuit orsis: "Grata manus nobis sanctoque electa tonanti Fortibus e factis pariles meruistis honores, Quos dedit omnipotens cunctis, qui collibus istis Composuere domus, et nunc remeate laetantes. Illud pro cunctis repetens uos saepe monebo, Vt memores sitis, quanta uos cura perennis Diligat omnipotens, dederit quae praemia uobis; Et quae constituit sanctis facienda loquellis. Noritis seruanda fore, quia uita perennis His quaeritur rebus, maneat si gratia legis Inoffensa dei semperque in pectore degat. Ergo deus dominusque simul timeatur, ametur Visceribus totis totoque e pectore nostro: Sic fiet, ut uestra pressentur sub iuga gentes. Haec ubi dicta dedit cunctisque optando poposcit. Illi iter incoeptum peragunt fluuioque propinquant Conspicuamque locant turrito culmine molem, Quae tribubus ubi facta nouem monumenta patescunt. Ceu domini immemores cupiunt collidere bello: Ante tamen missi, certum qui noscere possent: Phineus legitur, Aaronis candidus heres, Atque decem primi tribuum meritoque locoque, Qui memores mandata simul procerisque patrumque Euoluunt, maestis quamquam nil criminis esset: "Dicite, quae fuerit substructi cura sacelli? Excideritne deus? sanctaene oracula legis Ergone deserto gentilia sacra tonante Quaeritis et uiui functorum conditis aras? Numquid parua dedit cunctis monumenta Phagorus, Exitio informi misero damnatus in ausu? Haec odio in gentes mandant populosque patresque, Dum bellum sociale parant atque arma resumunt, Numquid parua data sunt uobis iugera terrae. Quae placuit uobis? aut <si> producere fines Ac proferre libet, de nostris sumite campis: Dum modo sidereo semper sacrata tonanti Sit synagoga parens, nobis nec dissona distet. Commoueat sensus factum dementis Achari. Idola cum rigidis formauit mortua saxis. Nonne malum praeceps contracti criminis egit, Vnius ob noxam populum qui perculit ultor? Illi humiles blandis respondent talia dictis: "Nos colimus, qui cuncta pio sermone creauit Quique uidet tacitis haerentia crimina libris; Nec opus, ut testes ad publica facta uocemus: Ipse deus nouit, quae causa extruxerit aram. Nobis cura fuit condendae ad flumina molis Perpetuae, ut captae maneat testatio terrae: Ne quandoque fiant uenturae obprobria proli Credentum sancti diuisa oracula templi. Nescimus uanis oblata libamina diuis. Ne uero, ne tanta pios dementia mutet, Vt placeat quidquam. domino quod displicet Illa nobis tantum mactare ac sternere fas est, Quae sueuit synagoga deo libare perenni." His dictis manifesta fides placidique tribuni Laudibus ornatos meritis liquere laetantes. Interea longo uates iam senior aeuo Accitum populum mouitis fidelibus implet: "Cernitis ut, ciues, me iam longaeua senectus Ingrauet et motu tardentur membra supremo: Et nunc uel moneo, uel, si non displicet, oro, Vt uestra sit uita deus, lex, semper in ore, Et quae praestiterit nobis cunctisque parentum Patribus, euoluat memori sententia fatu. Namque feras gentes, quarum nunc regna tenetis, Non gladius domuit noster, non perculit arcus. Sed dominus, qui signa pius agmenque praeiuit, Praegrediens nosmet, quotiens fit comminus hostis; Qui populos tantos gelida formidine missa Subdidit ac reges uoluit succumbere nobis; Quique parans uacuos nostris cultoribus agros Post bellum atque arma feras prorumpere iussit Vt reliquam partem conductis morsibus essent. Ergo agite et pontum siccatum discite uobis Insuetoque modo fluuium sistente meatu Concretum, tenuis si nondum desuper unda Stringitur in glaciem calidum durata per aestum: Vt deus immensi per saecla ingentia facti Accipiat meritas laudes, dum consona plausu Lingua canit nil esse deum sublimius uno. Pergite, quo ducit docilis sententia legis; Ne uariis actus sub flexibus ambitus erret. Idola nulla uirum deuicta ex gente supersint. Sit dominus uobis deus arduus et deus ingens. Quod si cassa placent et mortua numina cordi, Dicite. discedam, noceant ne uana colentes. Eligite, o cuncti, quae sunt accommoda uobis. Deserit omnipotens refugas longeque refutat, Qui sub pestiferi quondam monumenta Balacis Omnia laeta magis uati despondit amico. Aspice, quae teneas, quam fortes fuderis hostes Et quam magna deus cunctis fidelibus addat. Hunc colite et ualidas legi conectite mentes." Consona respondit populi sententia uati: "Accipe, magne ducum, quae sit fiducia nobis: Illum, Niliacis qui nos educere terris Dignatus, colimus solumque agnoscimus omnes Esse deum caeli terraeque et marmoris alti, Quo mandante maris patuerunt aequora Rubri Et qui signa dedit nostris percongrua uotis, Qui gentes nostris subiecit gressibus omnes. Haec ubi disseruit populus fidelia fatu, Pagina sanctificis legitur laudabilis orsis. Ipse senex cautem terebinthi in codice ponit, Vt sit perpetuae testis noscenda fidei. Expletis igitur uitae dux optimus actis, Cuius uita fuit centum distenta per annos Atque decem, functus merito dat membra sepulchro Ephremo in colle, fuerat qui sedibus aptus. Iustitiae ob meritum nulli defletur amico: Cultellos tantum proceris iunxere fauillis, Circumcisa quibus fuerat Iudaea iuuentus, Ossaque in Sicimis Iosepi imposta quiescunt, In quibus et membra fuerant tumulata Iacobi. Post hunc terrenos linquit Eleazarus actus. Ergo uiris tantis post acta insignia functis. Gentiles populus cultus atque idola sumpsit, Defugiens dominum terrae dominumque caelorum. Subditur Eglomum quae propter facta tyrannis, Atque quaterdenos uixit captiuus in annos.