Heptateuch Iosue
Haec inter dominus Iesum dignatus adire
Promittit ualidis sublimem confore donis,
Admonitum transire uadum Iordanis amoeni
Castraque metata hostili imponere ripae;
Vtque nouas sedes terrarum in parte reposta
Constituat plebemque locis disponat opimis.
Quin etiam gentes distincto ex nomine noscit
Monte tenus magno, quem Libanon incola dicit,
Vsque tuas, prono qui laberis agmine, ripas.
Euphrates, Syrio disiungens limite Persas,
Vel mare, quod tumidum uentosis fluctuat undis.
Nam praeter eximium conserta in proelia robur,
Terrorem late populis pallentibus indens,
Iudaicus miles domini tutamine fidit.
Cui meritum insigne dominus largitus ab astris
Praestitit, ut caperet dites sine uulnere terras.
"Heia age uiriles, deus intonat, arripe curas,
Vt populus donata sibi mox regna capessat.
Legiferoque simul uisus ne dimoue libro,
Vt domino tutus numquam uiduere perenni."
Ille citus scribis mandata gerentibus infit,
Vt uictum populus et congrua tela capessat.
Moturus ualidas uicina ad bella cohortes,
Tertia puniceum signet cum linea mundum.
Adfatusque tribus iuncto Iordane manentes,
Vt pecora et natos percepta in rura relinquant.
At bellum commune gerant uictisque deinde
Se referant populis, domino quos principe pulsent.
Illae alacres iungunt cuneos atque agmina miscent.
Aspera quaeque pares ferro uotisque petentes.
Haec inter iuuenes pugnaci ex agmine lectos,
Quae loca quiue habeant homines ubi moenia gentis,
Vestigare iubet cursimque inspecta referre,
Pinguia qui Medium lustrant dum praedia terrae.
Irrumpunt urbis aditus custode uacantes
Occultique situm lustrant et tecta Hiericho.
Excipit hos meretrix, dudum quae dicta Rachaba est,
Clamque tegit trepidos ac uerbis sedula mulcet.
Quod postquam regi dictum, terrore minaci
Exigit absconsos: stabili cum mente loquentis
Egressos dudum portis bipatentibus ambos.
Quos tamen occultim lignorum texerat antro.
Illos cura ducis per deuia quaeque requirit
Et, uelut hostis agat, portarum limina claudit.
At meretrix, postquam cessauit cura tyranni,
Vertitur ad iuuenes et uatis more locuta est:
"Nota mihi, fratres, dominus quae praemia uobis
Deferat, ex furua cum primum dempsit Aegypto:
Vt mare per medium fluctu suspensa tumenti
Vnda fuit uobis ueluti pro moenibus ingens.
Vel cum per uacuas heremi squalentis harenas.
Caelicolum uictum niualis manna parauit,
Vel cum terrifici reges, trans flumina rauca
Iordanis positi, uestro mucrone cadentes
Liquerunt patrias uobis uincentibus urbes.
Quid moror? obsedit mentes et pectora pallor;
Nullus tela capit curuo nec fidit in arcu:
Non pedes aeratas acies in proelia denset:
Non quadriga uolat ferrato bellica curru.
Vobis uera datur, iuuenes, uictoria, uobis
Sidereo ab rege, qui terram fecit et astra.
Et nunc, o iuuenes, iuratis dicite uerbis,
Vt, cum depositis procumbent moenia muris
Sit salus in uestris composta et credita dextris,
Ne captiua fiam socia cum stirpe domuque
Patribus et caris, quorum me cura fatigat.
Annuitur cunctosque domi seruare iubetur,
Viuere quos cupiat secum. atque indice signo
Spartea uincla sua suspendat cauta fenestra:
Vt, cum per captam legio se fuderit urbem,
Illita puniceo cernatur lana colore.
Illi alacres superant fossas et tuta capessunt
Aisamo in colle, trina sub luce latentes,
Ne, dum praepropero repetunt sua castra recursu,
Incurrant aliquos diuersa ex parte sequentes.
At meretrix secura sui mandata facessit.
Nec non et princeps, iuuenum sententia doctus,
Raptim castra mouet Sattina ex ualle proculque
Aduolat atque animos palpat dans otia cunctis
Trina die; scribasque instigat dicere plebi,
Vt, cum sacratam praeferri aspexerit arcam
Atque sacerdotes post altar pergere celsum,
Signa leuent alacres promptim spatiumque relinquant,
Milia quod sensim duo compleat: atque fluentis
Corpora purificent, domini ante ora locandi.
Haec inter princeps domini dignatus honore
Emicat, eximio Moysetis stemmate dignus.
Iamque sacerdotes fluuium transmittere iussi
Nuda in primori mergunt uestigia ripa;
Tum bissena tribus dat lectos iussa tribunos,
Qui medio e fundo legerent candentia saxa,
Calculus ut madidis bissenus demptus harenis,
Flumina testetur populo siccata uianti.
Consimiles etiam cautes numeroque modoque
In medio posuere sinu. quas mobilis unda
Diluit et rauco perfundit lubrica fluctu.
At Rubena tribus nudatum transmeat amnem;
Quam Gada subsequitur, media properante Manasse,
Quadraginta uirum mittentes milia bello.
Cum subito eluuies, fluuio decurrere sueta,
Stringitur et glacie cursus frenatur aquarum:
Euolat inferius positi pars fluminis ac se
Condit in oceanum uastoque immergitur aestu
A regione, pii quae condit membra Mosetis,
Vsque ad immensum dubiis cum fluctibus aequor,
Atque ubi Iordanem transmeauere frequentes,
Laxatur glacies solis mollita tepore
Exsuctasque prius coniungit flumine ripas.
Haec ubi cognorunt diuersa in parte tyranni,
Demittunt mentes: nullum constantia firmat.
Hic princeps cultros bissena ex caute parauit,
De quibus, ut iussum est, populi praeputia dempsit.
Nam bis uicenos heremo plebs tanta per annos
Ediderat ualidos maiora in milia natos.
Praebetur his lenta quies, ut tristia maestis
Vulnera mitificet sensim coitura cicatrix.
Pascha dehinc colitur et candens manna negatur
Ditibus annona, quam passim plurima messis
Exhibuit populo certatim farra metenti.
Azyma niuosa pascit de polline laetos.
Noctis festa piae campo celebrantur aperto,
Nouorum in mense senis bis solibus actis.
Haec super e portis despectat turba pauentum,
Castra modo et lecto conseruans milite muros.
Interea uates quendam mucrone minantem
Perspicit, et celere gaudet coniungere gressus,
Talia dum memorat: "Qua te de parte praesentas?
Noster es, an potius Phoenicum es gente? fatere."
Accipit optati sermonis protinus usum,
Sublimi narrante deo. "Delapsus ab alto
Aethere nunc ueni, totis cui militat astris
Insignis legio et quo sub principe degit."
Ille sub haec mixta tacitus formidine gaudet,
Fusus humi ueneransque deum, dum talibus infit:
"O domine, immensam dignatus linquere sedem,
Quae famulum celerare iubes, quas sumere curas?"
Dicitur, ut propere plantarum uincula soluat,
Fixerat in sancta quoniam uestigia terra.
Quin etiam ualidam muris atque obice firma
Casuram Hiericho uidet, gentesque feroces
Atque obitum regum, quibus est coniuncta ruina.
Ille celer toto circumdat milite muros,
Pone sacerdotes statuens arcamque sacratam,
Vatibus imperitans, quo plebs audentior esset,
Terrificos sonitus septem proflare tubarum.
Iussa dehinc legio tacite circumuenit urbem,
Vt tum belligerum tollat stipata clamorem,
Terrificum dederit proceris cum tessera signum.
Septima iamque dies laetum patefecerat orbem,
Cum iubet aeratas acies in proelia Iesus
Fidentem proferre gradum uastumque fragorem
Mittere pectoribus. quem promptim tela sequuntur
Non aries caementa quatit turresque retundit
Incessens etiam muros portasque superbas.
Sed fragor et uastae concordi murmure uoces
Tormentum mortale gerunt, quo moenia sidunt
Nudataque suis patuerunt omnia claustris.
Irrumpunt alacres subuersam protinus urbem,
Omnia uertentes gladio flammaque uoraci.
Femina sola fuit meritae donata saluti,
Ciuili discreta neci atque abdita castris,
Cognata comitante manu, ne nescius illam
Interimat miles, totis dum postibus errat.
Seruatur domino uirtutum lauta supellex
Omnibus ex rebus, poterant quae pascere uisum.
His actis princeps populum iurare coegit,
Ne studeat quisquam muros renouare iacentes
Pignore multandus primo fundamina propter,
Extremo dehinc, temptet si attollere portas.
Interea euentus corrumpunt praua secundos.
Idola sectatur populus et pronus adorat
Saxa leuata manu, dum cautes numina credit.
Signifer est Acharus, Carmeli filius Ambri,
Quem sectata cohors dominum legemque reliquit.
In uetitis haut laeta diu: nam milia postquam
Trina uirum consueta, nefas, sunt missa per arua
Hostica credentum facili formidine uinci
Georum pubem, trepide dant terga per agros
Praecipitique fuga repetunt sua castra ducem.
Dedecus id postquam ductoris contigit aures,
Discindit uestes et prouida pectora tundit.
Quem comitata senum confestim turba maerentum
Supplicat, innocuis dum poscit uocibus Auses:
"O domine, quae causa fuit producere plebem
Aegypti de sede tuam? quid pendere fluctus
Aequoreos cunctaque dehinc quae tradita nosti
Ingenti donante manu, qua ditius est nil?
An ideo, afflictam tumidus ut sternat Amorreus?
Tutius ergo fuit trans magnum degere flumen.
Qui patuit nobis bibula siccatus harena,
Saucia quid faciet, aut quid confusa loquetur,
Quod mage seruitium cupias detrudere lectos.
Atqui uera salus et certae dona medellae
Te penes et quidquid mitis clementia praestat,
Conuenient gentes, dederas quas uincere nobis;
Mixta Iebusaeus Amorreusque phalange
Aduersum te, summe sator, fera bella mouebunt.
Ergo tuum nomen pateris ridere superbos
Ignotaeque tibi gentes plus iuris habebunt?"
Flectitur his dominus uatemque adsurgere iussit,
Commemorans sensim deformis crimina culpae
Plectenda exitio capitis, quod talia suasit.
Hinc ubi prima dies noctem dimouit opacam
Corripit e somno corpus sociosque fatigat
Cognatasque tribus per nomina singula uisit:
Deprendens noxale caput dat corpora morti
Improba, dum pariter pecudes mittuntur in ignem.
Quod facinus primus commissum dixit Acharus
Infelix praedae et spoliorum accensus amore,
Quae sepulta domi propria tellure tegebat.
Continuo haec missi quaerunt; quae cito reperta
Et coram composta duce populoque frequenti.
Ille ubi quaesitam uidit non defore praedam,
Talibus eloquitur rector terretque timentem:
"Fare age nunc cunctis, quae te dementia cepit,
Aut quid adiuuit rerum tibi nescius usus,
Immemor ut legis ritum sequerere nocentum?
Et nisi saluasset sublimis gloria plebem,
Libera colla iugo pressisset uictor Amorrus.
Heia age, pro cunctis admissa piacula pende,
Vt saluata deus dominusque in castra recurrat."
Haec ubi disseruit, saxorum tollitur imber
Damnatumque premit stirpemque euerberat eius;
Et pecora et quidquid rerum seruauerat idem,
Candens flamma rapit canoque in puluere soluit.
His actis curae emotae; deus omnia mitis
Respicit et cunctis pariter consueta resignat
Robora, quis ualeant acies detrudere cunctas.
Accipit hic domini mandata insignia rector.
Instruat ut socias quaecumque in bella cohortes,
Mille legens iuuenes insigni corpore et armis,
Vt, belli dum furta parant, dumeta capessant,
Haut procul hos tacite Gergesi a moenibus abdens.
Vt cum mentita formidine uertere terga
Occipiat clausosque uiros educat in aequum,
Continuo celeres nemorosa cubilia linquant
Nudatasque uiris studeant peruadere portas.
Nec mora, propositis respondent omnia uatis.
Postquam obliquo decertant agmine turmae,
Princeps terga suos confestim uertere iussit.
Quos inimica super denso ruit agmine turba
Ac multo clamore premit ferrumque coruscat.
Quod speculata cohors, quae concaua ualle latebat.
Euolat et uacuis perrumpit moenia portis,
Subiciens rapidos tectis sublimibus ignes.
Confusus cum deinde sonus ac flebile murmur
Gergessos conferre caput uisumque coegit.
Respiciunt atram in caelum uolitare fauillam
Flammarumque globos, quos culmina capta uomebant,
Diuersamque manum tergo frontique minantem:
Deprensi horrescunt exossaque tela relinquunt.
Confixa ante oculos lacrimantumque ora parentum
Pars in praecipites fossas uictore ruente
Truditur, aut captae portis sese arietat urbis.
Sternuntur ferro iuuenum bis milia sena.
Ipse quoque exultans aususque erumpere in aequum
Rex primo incursu capitur uinctusque tenetur
Configiturque cruci; miserum dant saxa sepulchrum,
Omnibus absumptis solum non sorbuit ignis.
Quod rapuit festina manus; iumentaque tantum
Sunt dirempta neci, subeunt quae pondera tergo.
Interea ad reges reuolat uictoria cunctos.
Audit Amorreus Iordani adiunctus amoeno
Et qui dumosis posuere in montibus aulas
Vel campos habitant laetos uallesque supinas,
Et qui caerulei consistunt margine ponti.
Cetaeusque simul Chananaeusque susurrat
Eueusque pauet Pherezeusque labascit,
Et Iebusa manus pariter Gergessaque pallent.
Nec tamen infracti penitus penitusque iacentes
Attollunt animos seseque in proelia firmant:
Omnibus unus amor Iesum detrudere regnis,
Conueniuntque Gabana, loco atque agmina sistunt.
Ipse inter curas bellorum construit altar,
Moysetis de more, deo: quod uincula ferri
Nulla ligant, dum saxa simul compacta cohaerent,
Aequali coeunte situ, libamina promens
Grata deo, quis spirat odor iucundus in altis.
Quin etiam legis discribit iura magistrae:
Deuteron est nomen, quoniam transacta reuoluit;
Quam pariter totum fas est cognoscere mundum.
Arca sacerdotum uehitur ceruicibus alma,
Quicumque ut uideant domini donaria summi,
Atque etiam uates populo benedicere suetus
Percurrit. quae iussa prius, quae cauta deinde,
Gestorum ratione pari atque ordine certo.
At Gabaona manus postquam successibus altis
Iudaeos creuisse uidet caesosque tyrannos
Vrbibus euersis nullumque obsistere posse,
Callida uersuto celerant colludia facto
Et, quos contiguis regio coniunxerat aruis,
Confingunt discreta procul sese adfore terra
Mirantes tropaea uiri palmasque recentes,
Si ualeant precibus uictori adiungere dextras
Et sociare domos totamque annectere gentem
Victuram ratione data, ni dissona corda
Despiciant humiles et subdita colla retractent.
Vtque fidis certae ualeant seruare colorem,
Deprensos multo compellant pondere mulos,
Putria portantes celeri molimine farra,
Quae ueteres lasso cohibebant tegmine sacci;
Vinaque consuti multo cum uulnere folles
Vix retinent, dum plaga negat uincire liquorem.
Vestitus lacero nudabat corpora panno,
Calceus attritis misere dat tegmina plantis.
Frangitur his ductor populi, dum supplice palma
Vincitur et mentes credit cohaerere loquellae.
Suscipit orantes ueniam castrisque receptat,
Set, ut saepe solet, non longum ficta teguntur.
Compositosque dolos aperit testatio ueri.
Ilicet hos uates coram castigat amice;
Et, quia iurarat domini per nomen aeterni,
Mansit amica fides; sed ius commune negatum est:
Lixarum officio circum sacraria iussi
Conuehere exortes puris de fontibus undas.
Hos Donibezelo postquam descisse relatum est.
Regna Iebusaea qui tum tractabat in aula,
Quinque mouet reges suscepta in proelia fidos.
Acrius obliquus sociis pro foedere rupto,
Quam <in> populum, immensas acies qui fuderat armis.
At Gabaon coetu multorum territa regum
Mittit oratores uatemque exposcit amicum,
Confestim toto succurrat milite maestis.
Nec mora, correptis dimittit Galgala signis
Hostica castra petens, domino subdente uigore
Talibus alloquiis: "Timeas ne nomina regum
Multa simul ualidasque putes his esse cohortes:
Quamlibet immensa confidant nube cateruae,
Nil pedes efficiet equitum nec tela ualebunt.
Falcibus et curuis armatas temne quadrigas.
Namque ego pallenti quatiam formidine gentes:
Nusquam fronte pari concurrent comminus hostes
Palantes tumida ualido cum milite caede."
Haec ubi cognouit, numerosum tendit ad hostem:
Namque Apaphum belli tenuerunt sede tyranni
Confestimque fugam dimisso milite sumunt.
Cetera turba uirum confusae stragis aceruo
Occubuit camposque impleuit fusa patentes.
Nec tantum exanimes uincentum perculit ensis.
Quantum praegelidi conferta ex grandine nimbi:
Et licet hinc enses, hinc fulmina clara coruscent.
Vna dies tantis non est sat longa triumphis.
Ergo hebetes cernens gladios et funera lenta.
Auxilium a domino princeps, quod sueuerat, orat.
"Quamlibet extentis lux haec non sufficit horis,
Tempora ni iubeas noctis se adiungere luci.
Sit nunc flamma uagi librato in pondere solis
Nec moueat tremulos lunaris circulus ignes.
Vt elementa, suis ceu nescia currere metis,
Tempora proterent, condensus dum ruit hostis,
Auditur propere: sol sistitur et uaga luna
Cohibuit faciles utroque in cardine cursus.
Nec minus et reges, quos concaua saxa tegebant,
Obstricta ceruice palam consistere iussit.
Vndique tum positis concurrit Iudaea telis
Impressoque genu conculcat colla gementum.
Ilicet exsangues crucibus figuntur in altis
Pendentes, donec sese nox reddidit atra.
Tum suspensa uirum deponit corpora ligno,
Quae super aggestis onerantur saxa ruinis.
His actis properat bellator subdere Lemnam,
Grandaeuosque necat, pueris nec defuit ensis:
Nil penitus tota permissum uiuere gente.
Inde petita Lachis prostratis moenibus ardet:
Rex etiam populi capitur ferroque necatur.
Dabira quin etiam, paribus cooperta ruinis,
Extincta legione perit socioque tyranno.
Et qui dumosis habuere in collibus arces
Aut curuas coluit uanes camposque iacentes,
Occidit, extinctis pariter cum rege maniplis.
Ac dum cuncta fluunt successu laeta secundo,
Iabirus, acta uidens uictricis fortia gentis,
Ditia qui populis Asorum regna regebat.
Festinans flammam uicini extinguere belli,
Congregat eximios reges populosque feroces,
Quem Roboamus adit propere Madonis ab aula:
Et Somorus factusque comes Axinus in armis
Et qui Sidonia ductor regnabat in arce.
Ceneritus Arabusque, quibus contermina regna,
Firmabant animos sceptri socialis amore.
Iungitur Ernadurus et qui coniuncta Chanannus
Rura colit ponto, uel qui primordia solis
Rubra uident, roseus cum primum panditur axis,
His super adproperat Iebuso affinis Amorrus
Cetius Eucheusque Pherezeusque sequuntur.
Qui deserta colunt squalentis deuia Thitsae,
Omnibus est animus Stipata incurrere turba.
Exim quisque suo contorquent spicula ritu:
Hic peditum incedit legio densataque nube
Quadriiugique ruunt ferrato milite currus,
Vt fragor ipse fuget nitentem comminus hostem.
At parte ex alia Iesus nil territus instat,
Propter aquas ueniens Maronis nomine dictas:
Atque ubi cum lecto conscendit milite collem.
Desuper incurrens securum proterit hostem,
Omnia caede madent tellusque infecta cruore est.
Mox currus celeres subiectus deuorat ignis
Cornipedumque pedes gladio truncantur acuto.
Ipse regum princeps ferro dat pectus Asurus:
Vrbs etiam totis procumbit subruta muris.
Communis hic praeda datur uictoribus omnis.
Bis denos hac pugna duces nouemque peremit
Vnus ab astrigera signum qui sumpserat aula,
Protinus ascribit uates populoque uiritim
Diuidit ablatas tantis pereuntibus urbes
Gentibus. obtentu positas et cardine terrae,
Vnde rubet croceum uenientis flamma diei
Trans amnem prisco Iordanem nomine dictum
Vsque supinatam Chebronis nomine uallem,
Hermonium ad montem, uasto qui uertice surgit,
Atque ad Amar pelagus Cheneri et marmora glauca,
Sepositam et Phasgam dudumque Asedota uocatum.
Solus compositis restabat praeda duellis
Bassamum rector (Ocum dixere uetusti),
Gigantum uirtute ferox, quos rector agebat,
Astarota cui domus est et sedes in Aedra.
Huius terra datur tribubus sulcanda duabus
Et mediae, dum laeta placet atque herbida uallis,
Rubenae Gadaeque simul sociaeque Manasse.
Cetera partitur sociis dux aequus in omnes.
Accedit regio qua Libanus exit in auras,
Et mare Masrefatum fecundaque Sidonis arua.
Leuitas dominus uillarum nomine priuat.
Balamus occumbit uentura edicere suetus.
At socius semperque duci coniuncta Chalebus
Corda gerens. placido subnixus pectore fatur:
"Nota tibi, ductor, animi sententia nostri
Tempore iam ex illo, pariter quo uisere terras
Hostiles missi, cunctis pauitantibus unus
Te socio exprompsi nil posse obsistere nobis:
Quamlibet immensi facerent noua bella gigantes.
Stare deum contra nostraeque adsistere parti.
Nempe tenes, placidus ut nobis maxima quaeque
Pollicitus fuerit senior ac sorte seorsa
Hunc dederit collem mihimet cunctisque meorum.
Et nunc, quod bellum Enachina ex gente superstat,
Cognata cum pube geram, non degener aeuo,
Etsi quater denus bis iam mihi uoluitur annus.
Ordinis esto memor sedemque allega petenti,
Quam propriam teneant nati prolesque natorum."
Talia poscentem Chebrono in colle locauit.
Additur et magnis haut decolor urbibus Ardoc.
His actis properat Dabiram exscindere gentem,
Cuius opus suetum dociles conscribere fatus
Et elementa graues pueris dictare magistros.
Elicit ille uirum promissae ad foedera natae,
Prompta cui uirtus animusque in pectore praesens.
Omnibus interea populis seruire coactis
Iebusaea manus patriis non cessat ab aruis.
Chananno perstante domi tectisque parentum.
Cetera ter ternis tribubus metata traduntur.
Leuitis merito bis ternas segregat urbes
Perfugioque dedit factum noxale timenti,
Ne poena afficeret admissa piacula casu,
Quae proceres mandat librata expendere lance,
Vt facto grauiore reum nex congrua damnet.
Ipse quater denas Leuitis deuouet urbes
Fenoris exsortes. tum plebis consona uoce
Accipit Ephremum uentura in tempora collem.
Vrbe super iuncta, mansit cui Thamnatha nomen,
Condidit hic cultros dura de caute paratos.
De quibus obscenos dictu truncauerat artus,
Omnibus explicitis socios remeare uolentes
Iordanis trans stagna uagi his imbuit orsis:
"Grata manus nobis sanctoque electa tonanti
Fortibus e factis pariles meruistis honores,
Quos dedit omnipotens cunctis, qui collibus istis
Composuere domus, et nunc remeate laetantes.
Illud pro cunctis repetens uos saepe monebo,
Vt memores sitis, quanta uos cura perennis
Diligat omnipotens, dederit quae praemia uobis;
Et quae constituit sanctis facienda loquellis.
Noritis seruanda fore, quia uita perennis
His quaeritur rebus, maneat si gratia legis
Inoffensa dei semperque in pectore degat.
Ergo deus dominusque simul timeatur, ametur
Visceribus totis totoque e pectore nostro:
Sic fiet, ut uestra pressentur sub iuga gentes.
Haec ubi dicta dedit cunctisque optando poposcit.
Illi iter incoeptum peragunt fluuioque propinquant
Conspicuamque locant turrito culmine molem,
Quae tribubus ubi facta nouem monumenta patescunt.
Ceu domini immemores cupiunt collidere bello:
Ante tamen missi, certum qui noscere possent:
Phineus legitur, Aaronis candidus heres,
Atque decem primi tribuum meritoque locoque,
Qui memores mandata simul procerisque patrumque
Euoluunt, maestis quamquam nil criminis esset:
"Dicite, quae fuerit substructi cura sacelli?
Excideritne deus? sanctaene oracula legis
Ergone deserto gentilia sacra tonante
Quaeritis et uiui functorum conditis aras?
Numquid parua dedit cunctis monumenta Phagorus,
Exitio informi misero damnatus in ausu?
Haec odio in gentes mandant populosque patresque,
Dum bellum sociale parant atque arma resumunt,
Numquid parua data sunt uobis iugera terrae.
Quae placuit uobis? aut <si> producere fines
Ac proferre libet, de nostris sumite campis:
Dum modo sidereo semper sacrata tonanti
Sit synagoga parens, nobis nec dissona distet.
Commoueat sensus factum dementis Achari.
Idola cum rigidis formauit mortua saxis.
Nonne malum praeceps contracti criminis egit,
Vnius ob noxam populum qui perculit ultor?
Illi humiles blandis respondent talia dictis:
"Nos colimus, qui cuncta pio sermone creauit
Quique uidet tacitis haerentia crimina libris;
Nec opus, ut testes ad publica facta uocemus:
Ipse deus nouit, quae causa extruxerit aram.
Nobis cura fuit condendae ad flumina molis
Perpetuae, ut captae maneat testatio terrae:
Ne quandoque fiant uenturae obprobria proli
Credentum sancti diuisa oracula templi.
Nescimus uanis oblata libamina diuis.
Ne uero, ne tanta pios dementia mutet,
Vt placeat quidquam. domino quod displicet
Illa nobis tantum mactare ac sternere fas est,
Quae sueuit synagoga deo libare perenni."
His dictis manifesta fides placidique tribuni
Laudibus ornatos meritis liquere laetantes.
Interea longo uates iam senior aeuo
Accitum populum mouitis fidelibus implet:
"Cernitis ut, ciues, me iam longaeua senectus
Ingrauet et motu tardentur membra supremo:
Et nunc uel moneo, uel, si non displicet, oro,
Vt uestra sit uita deus, lex, semper in ore,
Et quae praestiterit nobis cunctisque parentum
Patribus, euoluat memori sententia fatu.
Namque feras gentes, quarum nunc regna tenetis,
Non gladius domuit noster, non perculit arcus.
Sed dominus, qui signa pius agmenque praeiuit,
Praegrediens nosmet, quotiens fit comminus hostis;
Qui populos tantos gelida formidine missa
Subdidit ac reges uoluit succumbere nobis;
Quique parans uacuos nostris cultoribus agros
Post bellum atque arma feras prorumpere iussit
Vt reliquam partem conductis morsibus essent.
Ergo agite et pontum siccatum discite uobis
Insuetoque modo fluuium sistente meatu
Concretum, tenuis si nondum desuper unda
Stringitur in glaciem calidum durata per aestum:
Vt deus immensi per saecla ingentia facti
Accipiat meritas laudes, dum consona plausu
Lingua canit nil esse deum sublimius uno.
Pergite, quo ducit docilis sententia legis;
Ne uariis actus sub flexibus ambitus erret.
Idola nulla uirum deuicta ex gente supersint.
Sit dominus uobis deus arduus et deus ingens.
Quod si cassa placent et mortua numina cordi,
Dicite. discedam, noceant ne uana colentes.
Eligite, o cuncti, quae sunt accommoda uobis.
Deserit omnipotens refugas longeque refutat,
Qui sub pestiferi quondam monumenta Balacis
Omnia laeta magis uati despondit amico.
Aspice, quae teneas, quam fortes fuderis hostes
Et quam magna deus cunctis fidelibus addat.
Hunc colite et ualidas legi conectite mentes."
Consona respondit populi sententia uati:
"Accipe, magne ducum, quae sit fiducia nobis:
Illum, Niliacis qui nos educere terris
Dignatus, colimus solumque agnoscimus omnes
Esse deum caeli terraeque et marmoris alti,
Quo mandante maris patuerunt aequora Rubri
Et qui signa dedit nostris percongrua uotis,
Qui gentes nostris subiecit gressibus omnes.
Haec ubi disseruit populus fidelia fatu,
Pagina sanctificis legitur laudabilis orsis.
Ipse senex cautem terebinthi in codice ponit,
Vt sit perpetuae testis noscenda fidei.
Expletis igitur uitae dux optimus actis,
Cuius uita fuit centum distenta per annos
Atque decem, functus merito dat membra sepulchro
Ephremo in colle, fuerat qui sedibus aptus.
Iustitiae ob meritum nulli defletur amico:
Cultellos tantum proceris iunxere fauillis,
Circumcisa quibus fuerat Iudaea iuuentus,
Ossaque in Sicimis Iosepi imposta quiescunt,
In quibus et membra fuerant tumulata Iacobi.
Post hunc terrenos linquit Eleazarus actus.
Ergo uiris tantis post acta insignia functis.
Gentiles populus cultus atque idola sumpsit,
Defugiens dominum terrae dominumque caelorum.
Subditur Eglomum quae propter facta tyrannis,
Atque quaterdenos uixit captiuus in annos.