Peristeph02 University of Oxford CLASP Project nick.white@ell.ox.ac.uk ££.PRVD.Peristeph02 Distributed by the University of Oxford under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported License Library of Congress Subject Headings Latin Poems Peristeph02
Antiqua fanorum parens Iam Roma Christo dedita, Laurentio uictrix duce Ritum triumfas barbarum. Reges superbos uiceras Populosque frenis presseras, Nunc monstruosis idolis Inponis imperii iugum. Haec sola derat gloria Vrbis togatae insignibus, Feritate capta gentium Domaret ut spurcum Iouem, Non turbulentis uiribus Cossi Camilli aut Caesaris, Sed martyris Laurentii Non incruento proelio. Armata pugnauit fides Proprii cruoris prodiga; Nam morte mortem diruit Ac semet inpendit sibi. Fore hoc sacerdos dixerat Iam Xystus adfixus cruci Laurentium flentem uidens Crucis sub ipso stipite: "Desiste discessu meo Fletum dolenter fundere! Praecedo, frater; tu quoque Post hoc sequeris triduum." Extrema uox episcopi, Praenuntiatrix gloriae, Nihil fefellit; nam dies Praedicta palmam praestitit. Qua uoce, quantis laudibus Celebrabo mortis ordinem? Quo passionem carmine Digne retexens concinam? Hic primus e septem uiris Qui stant ad aram proximi, Leuuita sublimis gradu Et ceteris praestantior, Claustris sacrorum praeerat Caelestis arcanum domus Fidis gubernans clauibus Votasque dispensans opes. Versat famem pecuniae Praefectus urbi regiae, Minister insani ducis Exactor auri et sanguinis, Qua ui latentes eruat Nummos operta existimans Talenta sub sacrariis Cumulosque congestos tegi. Laurentium sisti iubet, Exquirit arcam ditibus Massis refertam et fulgidae Montes monetae conditos. "Soletis" inquit "conqueri Saeuire nos iusto amplius, Cum christiana corpora Plus quam cruente scindimus. "Abest atrocioribus Censura feruens motibus Blande et quiete efflagito Quod sponte obire debeas. "Hunc esse uestris orgiis Moremque et artem proditum est Hanc disciplinam foederis, Libent ut auro antistites. "Argenteis scyfis ferunt Fumare sacrum sanguinem Auroque nocturnis sacris Adstare fixos cereos. "Tum summa cura est fratribus, Vt sermo testatur loquax, Offerre fundis uenditis Sestertiorum milia. "Addicta auorum praedia Foedis sub auctionibus Successor exheres gemit Sanctis egens parentibus. "Haec occuluntur abditis Ecclesiarum in angulis Et summa pietas creditur Nudare dulces liberos. "Deprome thensauros, malis Suadendo quos praestigiis Exaggeratos obtines, Nigrante quos claudis specu. "Hoc poscit usus publicus, Hoc fiscus, hoc aerarium, Vt dedita stipendiis Ducem iuuet pecunia. "Sic dogma uestrum est, audio: Suum quibusque reddito. En Caesar agnoscit suum Nomisma nummis inditum. "Quod Caesaris scis, Caesari Da, nempe iustum postulo. Ni fallor, haud ullam tuus Signat deus pecuniam, "Nec, cum ueniret, aureos Secum Filippos detulit, Praecepta sed uerbis dedit Inanus a marsuppio. "Inplete dictorum fidem, Qua uos per orbem uenditis, Nummos libenter reddite, Estote uerbis diuites!" Nil asperum Laurentius Refert ad ista aut turbidum, Sed ut paratus obsequi Obtemperanter adnuit. "Est diues" inquit "non nego, Habetque nostra ecclesia Opumque et auri plurimum Nec quisquam in orbe est ditior. "Is ipse tantum non habet Argenteorum enigmatum Augustus arcem possidens, Cui nummus omnis scribitur. "Sed nec recuso prodere Locupletis arcam numinis, Vulgabo cuncta et proferam Pretiosa quae Christus tenet. "Vnum sed orans flagito: Indutiarum paululum Quo fungar efficacius Promissionis munere, "Dum tota digestim mihi Christi supellex scribitur; Nam calculanda primitus, Tum subnotanda est summula." Laetus tumescit gaudio Praefectus ac spem deuorat, Aurum uelut iam conditum Domi maneret gestiens. Pepigere tempus tridui, Laudatus inde absoluitur Laurentius, sponsor sui Et sponsor ingentis lucri. Tribus per urbem cursitat Diebus infirma agmina Omnesque qui poscunt stipem Cogens in unum et congregans. Illic utrisque obtutibus Orbes cauatos praeferens Baculo regebat praeuio Errore nutantem gradum Et claudus infracto genu Vel crure trunco semipes Breuiorue planta ex altera Gressum trahebat inparem. Est ulcerosis artubus Qui tabe corrupta fluat, Est cuius arens dextera Neruos in ulnam contrahat. Tales plateis omnibus Exquirit adsuetos ali Ecclesiae matris penu, Quos ipse promus nouerat. Recenset exim singulos Scribens uiritim nomina, Longo et locatos ordine Adstare pro templo iubet. Praescriptus et iam fluxerat Dies, furebat feruido Iudex auarus spiritu Promissa solui efflagitans. Tum martyr: "Adsistas uelim Coramque dispositas opes Mirere quas noster deus Praediues in sanctis habet. "Videbis ingens atrium Fulgere uasis aureis Et per patentes porticus Structos talentis ordines." It ille nec pudet sequi. Ventum ad sacratam ianuam, Stabant cateruae pauperum Inculta uisu examina. Fragor rogantum tollitur, Praefectus horrescit stupens, Conuersus in Laurentium Oculisque turbatis minax. Contra ille: "Quid frendens" ait "Minitaris aut quid displicet? Num sordida haec aut uilia? Num despuenda existimas? "Aurum, quod ardenter sitis, Effossa gignunt rudera Et de metallis squalidis Poenalis excudit labor, "Torrens uel amnis turbidis Voluens harenis inplicat, Quod terrulentum ac sordidum Flammis necesse est decoqui. "Pudor per aurum soluitur, Violatur auro integritas, Pax occidit, fides perit, Leges et ipsae intercidunt. "Quid tu uenenum gloriae Extollis et magni putas? Si quaeris aurum uerius, Lux est et humanum genus. "Hi sunt alumni luminis, Quos corpus artat debile, Ne per salutem uiscerum Mens insolescat turgida. "Cum membra morbus dissicit, Animus uiget robustior, Membris uicissim fortibus Vis sauciatur sensuum. "Nam sanguis in culpam calens Minus ministrat uirium Si feruor effetus malis Elumbe uirus contrahat. "Si forte detur optio, Malim dolore asperrimo Fragmenta membrorum pati Et pulcher intus uiuere. "Committe formas pestium Et confer alternas lues; Carnisne morbus foedior An mentis et morum ulcera? "Nostri per artus debiles Intus decoris integri Sensum uenusti innoxium Langoris expertes gerunt, "Vestros ualentes corpore Interna corrumpit lepra Errorque mancum claudicat Et caeca fraus nihil uidet. "Quemuis tuorum diuitum Qui ueste et ore praenitent Magis probabo debilem Quam quis meorum est pauperum. "Hunc qui superbit serico Quem currus inflatum uehit Hydrops aquosus lucido Tendit ueneno intrinsecus. "Ast hic auarus contrahit Manus recuruas et uolam Plicans aduncis unguibus Laxare neruos non ualet. "Istum libido faetida Per scorta tractum publica Luto et cloacis inquinat Dum spurca mendicat stupra. "Quid? Ille feruens ambitu Sitimque honoris aestuans Mersisne anhelat febribus Atque igne uenarum furit? "Quisquis tacendi intemperans Silenda prurit prodere, Vexatur et scalpit iecur Scabiemque cordis sustinet. "Quid inuidorum pectorum Strumas retexam turgidas, Quid purulenta et liuida Malignitatum uulnera? "Tute ipse qui Romam regis Contemptor aeterni dei, Dum daemonum sordes colis, Morbo laboras regio. "Hi quos superbus despicis, Quos execrandos iudicas, Breui ulcerosos exuent Artus et incolumes erunt, "Cum carne corruptissima Tandem soluti ac liberi Pulcherrimo uitae statu In arce lucebunt patris, "Non sordidati aut debiles Sicut uidentur interim, Sed purpurantibus stolis Clari et coronis aureis. "Tunc, si facultas subpetat, Coram tuis obtutibus Istos potentes saeculi Velim recensendos dari. "Pannis uideres obsitos Et mucculentis naribus, Mentum saliuis uuidum Lipposque palfebra putri. "Peccante nil est taetrius, Nil tam leprosum aut putidum, Cruda est cicatrix criminum Oletque ut antrum tartari. "Animabus inuersa uice Corrupta forma infligitur, Quas pulcher aspectus prius In corpore oblectauerat. "En ergo nummos aureos Quos proxime spoponderam, Quos nec fauillis obruat Ruina nec fur subtrahat. "Nunc addo gemmas nobiles, Ne pauperem Christum putes, Gemmas corusci luminis, Ornatur hoc templum quibus. "Cernis sacratas uirgines Miraris intactas anus Primique post damnum tori Ignis secundi nescias. "Hoc est monile ecclesiae, His illa gemmis comitur, Dotata sic Christo placet, Sic ornat altum uerticem. "Eccum talenta, suscipe, Ornabis urbem Romulam Ditabis et rem principis, Fies et ipse ditior." "Ridemur" exclamat fremens Praefectus "ac miris modis Per tot figuras ludimur, Et uiuit insanum caput! "Inpune tantas, furcifer, Strofas cauillo mimico Te nexuisse existimas, Dum scurra saltas fabulam? "Concinna uisa urbanitas Tractare nosmet ludicris Egon cachinnis uenditus Acroma festiuum fui? "Adeone nulla austeritas, Censura nulla est fascibus, Adeon securem publicam Mollis retudit lenitas? "Dicis: Libenter oppetam, Votiua mors est martyri. Est ista uobis, nouimus, Persuasionis uanitas. "Sed non uolenti inpertiam Praestetur ut mortis citae Conpendiosus exitus, Perire raptim non dabo. "Vitam tenebo et differam Poenis morarum iugibus Et mors inextricabilis Longos dolores protrahet. "Prunas tepentes sternite, Ne feruor ignitus nimis Os contumacis occupet Et cordis intret abdita. "Vapor senescens langueat Qui fusus adflatu leui Tormenta sensim temperet Semustulati corporis. "Bene est quod ipse ex omnibus Mysteriarches incidit, Hic solus exemplum dabit Quid mox timere debeant. "Conscende constratum rogum Decumbe digno lectulo, Tunc si libebit disputa Nil esse Vulcanum meum!" Haec fante praefecto truces Hinc inde tortores parant Nudare amictu martyrem, Vincire membra et tendere. Illi os decore splenduit Fulgorque circumfusus est; Talem reuertens legifer De monte uultum detulit, Iudaea quem plebs aureo Boue inquinata et decolor Expauit et faciem retro Detorsit inpatiens dei. Talemque et ille praetulit Oris corusci gloriam Stefanus per imbrem saxeum Caelos apertos intuens. Inluminatum hoc eminus Recens piatis fratribus, Baptisma quos nuper datum Christi capaces fecerat. Ast inpiorum caecitas Os oblitum noctis situ Nigrante sub uelamine Obducta clarum non uidet, Aegyptiae plagae in modum, Quae, cum tenebris barbaros Damnaret, Hebraeis diem Sudo exhibebat lumine. Quin ipsa odoris qualitas, Adusta quam reddit cutis, Diuersa utrosque permouet; His nidor, illis nectar est. Idemque sensus dispari Variatus aura aut adficit Horrore nares uindice Aut mulcet oblectamine. Sic ignis aeternus deus (Nam Christus ignis uerus est) Is ipse conplet lumine Iustos et urit noxios. Postquam uapor diutinus Decoxit exustum latus, Vltro e catasta iudicem Conpellat adfatu breui: "Conuerte partem corporis Satis crematam iugiter Et fac periclum quid tuus Vulcanus ardens egerit." Praefectus inuerti iubet. Tunc ille: "Coctum est deuora Et experimentum cape Sit crudum an assum suauius!" Haec ludibundus dixerat Caelum deinde suspicit Et congemescens obsecrat Miseratus urbem Romulam: "O Christe, nomen unicum, O splendor, o uirtus patris, O factor orbis et poli Atque auctor horum moenium, "Qui sceptra Romae in uertice Rerum locasti, sanciens Mundum Quirinali togae Seruire et armis cedere, "Vt discrepantum gentium Mores et obseruantiam Linguasque et ingenia et sacra Vnis domares legibus! "En omne sub regnum Remi Mortale concessit genus, Idem loquuntur dissoni Ritus, id ipsum sentiunt. "Hoc destinatum quo magis Ius christiani nominis Quodcumque terrarum iacet Vno inligaret uinculo. "Da, Christe, Romanis tuis Sit christiana ut ciuitas Per quam dedisti ut ceteris Mens una sacrorum foret! "Confoederantur omnia Hinc inde membra in symbolum, Mansuescit orbis subditus, Mansuescat et summum caput. "Aduertat abiunctas plagas Coire in unam gratiam, Fiat fidelis Romulus Et ipse iam credat Numa. "Confundit error Troicus Adhuc Catonum curiam Veneratus occultis focis Frygum penates exules. "Ianum bifrontem et Sterculum Colit senatus, horreo Tot monstra patrum dicere Et festa Saturni senis. "Absterge, Christe, hoc dedecus, Emitte Gabriel tuum, Agnoscat ut uerum deum Errans Iuli caecitas! "Et iam tenemus obsides Fidissimos huius spei, Hic nempe iam regnant duo Apostolorum principes, "Alter uocator gentium Alter cathedram possidens Primam recludit creditas Aeternitatis ianuas. "Discede, adulter Iuppiter Stupro sororis oblite, Relinque Romam liberam Plebemque iam Christi fuge! "Te Paulus hinc exterminat, Te sanguis exturbat Petri, Tibi id quod ipse armaueras Factum Neronis officit. "Video futurum principem Quandoque qui seruus dei Taetris sacrorum sordibus Seruire Romam non sinat, "Qui templa claudat uectibus, Valuas eburnas obstruat Nefasta damnet limina Obdens aenos pessulos. "Tunc pura ab omni sanguine Tandem nitebunt marmora, Stabunt et aera innoxia, Quae nunc habentur idola." Hic finis orandi fuit Et finis idem uinculi Carnalis; erupit uolens Vocem secutus spiritus. Vexere corpus subditis Ceruicibus quidam patres, Quos mira libertas uiri Ambire Christum suaserat. Repens medullas indoles Adflarat et coegerat Amore sublimis dei Odisse nugas pristinas. Refrixit ex illo die Cultus deorum turpium; Plebs in sacellis rarior, Christi ad tribunal curritur. Sic dimicans Laurentius Non ense praecinxit latus, Hostile sed ferrum retro Torquens in auctorem tulit. Dum daemon inuictum dei Testem lacessit proelio, Perfossus ipse concidit Et stratus aeternum iacet. Mors illa sancti martyris Mors uera templorum fuit Tunc Vesta Palladios lares Inpune sensit deseri. Quidquid Quiritum sueuerat Orare simpuuium Numae, Christi frequentans atria Hymnis resultat martyrem. Ipsa et senatus lumina, Quondam luperci aut flamines, Apostolorum et martyrum Exosculantur limina. Videmus inlustres domos Sexu ex utroque nobiles Offerre uotis pignera Clarissimorum liberum. Vittatus olim pontifex Adscitur in signum crucis Aedemque, Laurenti, tuam Vestalis intrat Claudia. O ter quaterque et septies Beatus urbis incola Qui te ac tuorum comminus Sedem celebrat ossuum, Cui propter aduolui licet, Qui fletibus spargit locum, Qui pectus in terram premit, Qui uota fundit murmure! Nos Vasco Hiberus diuidit Binis remotos Alpibus Trans Cottianorum iuga Trans et Pyrenas ninguidos. Vix fama nota est abditis Quam plena sanctis Roma sit. Quam diues urbanum solum Sacris sepulcris floreat. Sed qui caremus his bonis Nec sanguinis uestigia Videre coram possumus, Caelum intuemur eminus. Sic, sancte Laurenti, tuam Nos passionem quaerimus, Est aula nam duplex tibi, Hic corporis, mentis polo. Illic inenarrabili Adlectus urbi municeps Aeternae in arce curiae Gestas coronam ciuicam. Videor uidere inlustribus Gemmis coruscantem uirum, Quem Roma caelestis sibi Legit perennem consulem. Quae sit potestas credita Et muneris quantum datum Probant Quiritum gaudia Quibus rogatus adnuis. Quod quisque supplex postulat Fert inpetratum prospere; Poscunt iocantur indicant Et tristis haud ullus redit, Ceu praesto semper adsies Tuosque alumnos urbicos Laetante conplexus sinu Paterno amore nutrias. Hos inter, o Christi decus, Audi poetam rusticum Cordis fatentem crimina Et facta prodentem sua. Indignus agnosco et scio Quem Christus ipse exaudiat, Sed per patronos martyras Potest medellam consequi. Audi benignus supplicem Christi reum Prudentium Et seruientem corpori Absolue uinclis saeculi!