# Georg01 Quid faciat laetas segetes, quo sidere terram Vertere, Maecenas, ulmisque adiungere uitis Conueniat, quae cura boum, qui cultus habendo Sit pecori, apibus quanta experientia parcis, Hinc canere incipiam. uos, o clarissima mundi Lumina, labentem caelo quae ducitis annum, Liber et alma Ceres, uestro si munere tellus Chaoniam pingui glandem mutauit arista, Poculaque inuentis Acheloia miscuit uuis, Et uos, agrestum praesentia numina, Fauni, (Ferte simul Faunique pedem Dryadesque puellae) Munera uestra cano. tuque o, cui prima frementem Fudit equom magno tellus percussa tridenti, Neptune; et cultor nemorum, cui pinguia Ceae Ter centum niuei tondent dumeta iuuenci; Ipse nemus linquens patrium saltusque Lycaei Pan, ouium custos, tua si tibi Maenala curae, Adsis, o Tegeaee, fauens, oleaeque Minerua Inuentrix, uncique puer monstrator aratri, Et teneram ab radice ferens, Siluane, cupressum; Dique deaeque omnes, studium quibus arua tueri, Quique nouas alitis non ullo semine fruges, Quique satis largum caelo demittitis imbrem; Tuque adeo, quem mox quae sint habitura deorum Concilia incertum est, urbisne inuisere, Caesar. Terrarumque uelis curam, et te maxumus orbis Auctorem frugum tempestatumque potentem Accipiat cingens materna tempora myrto, An deus immensi uenias maris ac tua nautae Numina sola colant, tibi seruiat ultima Thule, Teque sibi generum Tethys emat omnibus undis, Anne nouum tardis sidus te mensibus addas, Qua locus Erigonen inter Chelasque sequentis Panditur (ipse tibi iam bracchia contrahit ardens Scorpios et caeli iusta plus parte reliquit) Quidquid eris (nam te nec sperant Tartara regem, Nec tibi regnandi ueniat tam dira cupido, Quamuis Elysios miretur Graecia campos, Nec repetita sequi curet Proserpina matrem) Da facilem cursum, atque audacibus adnue coeptis, Ignarosque uiae mecum miseratus agrestis Ingredere et uotis iam nunc adsuesce uocari. Vere nouo, gelidus canis cum montibus umor Liquitur et Zephyro putris se gleba resoluit, Depresso incipiat iam tum mihi taurus aratro Ingemere, et sulco attritus splendescere uomer. Illa seges demum uotis respondet auari Agricolae, bis quae solem, bis frigora sensit; Illius immensae ruperunt horrea messes. Ac prius ignotum ferro quam scindimus aequor, Ventos et uarium caeli praediscere morem Cura sit ac patrios cultusque habitusque locorum, Et quid quaeque ferat regio et quid quaeque recuset. Hic segetes, illic ueniunt felicius uuae, Arborei fetus alibi, atque iniussa uirescunt Gramina. nonne uides, croceos ut Tmolus odores, India mittit ebur, molles sua tura Sabaei, At Chalybes nudi ferrum, uirosaque Pontus Castorea, Eliadum palmas Epiros equarum? Continuo has leges aeternaque foedera certis Imposuit natura locis, quo tempore primum Deucalion uacuum lapides iactauit in orbem, Vnde homines nati, durum genus. ergo age, terrae Pingue solum primis extemplo a mensibus anni Fortes inuertant tauri, glebasque iacentis Puluerulenta coquat maturis solibus aestas; At si non fuerit tellus fecunda, sub ipsum Arcturum tenui sat erit suspendere sulco: Illic, officiant laetis ne frugibus herbae, Hic, sterilem exiguus ne deserat umor harenam. Alternis idem tonsas cessare noualis Et segnem patiere situ durescere campum; Aut ibi flaua seres mutato sidere farra, Vnde prius laetum siliqua quassante legumen Aut tenuis fetus uiciae tristisque lupini Sustuleris fragilis calamos siluamque sonantem. Vrit enim lini campum seges, urit auenae, Vrunt Lethaeo perfusa papauera somno: Sed tamen alternis facilis labor, arida tantum Ne saturare fimo pingui pudeat sola neue Effetos cinerem immundum iactare per agros. Sic quoque mutatis requiescunt fetibus arua, Nec nulla interea est inaratae gratia terrae. Saepe etiam sterilis incendere profuit agros Atque leuem stipulam crepitantibus urere flammis: Siue inde occultas uiris et pabula terrae Pinguia concipiunt, siue illis omne per ignem Excoquitur uitium atque exsudat inutilis umor, Seu pluris calor ille uias et caeca relaxat Spiramenta, nouas ueniat qua sucus in herbas, Seu durat magis et uenas astringit hiantis, Ne tenues pluuiae rapidiue potentia solis Acrior aut Boreae penetrabile frigus adurat. Multum adeo, rastris glebas qui frangit inertis Vimineasque trahit cratis, iuuat arua, neque illum Flaua Ceres alto nequiquam spectat Olympo; Et qui, proscisso quae suscitat aequore terga, Rursus in obliquom uerso perrumpit aratro Exercetque frequens tellurem atque imperat aruis. Vmida solstitia atque hiemes orate serenas, Agricolae; hiberno laetissima puluere farra, Laetus ager: nullo tantum se Mysia cultu Iactat et ipsa suas mirantur Gargara messes. Quid dicam iacto qui semine comminus arua Insequitur cumulosque ruit male pinguis harenae, Deinde satis fluuium inducit riuosque sequentis, Et, cum exustus ager morientibus aestuat herbis, Ecce supercilio cliuosi tramitis undam Elicit? illa cadens raucum per leuia murmur Saxa ciet, scatebrisque arentia temperat arua. Quid qui, ne grauidis procumbat culmus aristis, Luxuriem segetum tenera depascit in herba, Cum primum sulcos aequant sata, quique paludis Collectum umorem bibula deducit harena? Praesertim incertis si mensibus amnis abundans Exit et obducto late tenet omnia limo, Vnde cauae tepido sudant umore lacunae. Nec tamen, haec cum sint hominumque boumque labores Versando terram experti, nihil improbus anser Strymoniaeque grues et amaris intiba fibris Officiunt aut umbra nocet. pater ipse colendi Haut facilem esse uiam uoluit primusque per artem Mouit agros curis acuens mortalia corda, Nec torpere graui passus sua regna ueterno. Ante Iouem nulli subigebant arua coloni; Ne signare quidem aut partiri limite campum Fas erat: in medium quaerebant, ipsaque tellus Omnia liberius nullo poscente ferebat. Ille malum uirus serpentibus addidit atris, Praedarique lupos iussit pontumque moueri, Mellaque decussit foliis ignemque remouit, Et passim riuis currentia uina repressit, Vt uarias usus meditando extunderet artis Paulatim, et sulcis frumenti quaereret herbam, Vt silicis uenis abstrusum excuderet ignem. Tunc alnos primum fluuii sensere cauatas; Nauita tum stellis numeros et nomina fecit Pleiadas, Hyadas, claramque Lycaonis Arcton; Tum laqueis captare feras et fallere uisco Inuentum et magnos canibus circumdare saltus; Atque alius latum funda iam uerberat amnem Alta petens, pelagoque alius trahit umida lina; Tum ferri rigor atque argutae lammina serrae (Nam primi cuneis scindebant fissile lignum), Tum uariae uenere artes. labor omnia uicit Improbus et duris urgens in rebus egestas. Prima Ceres ferro mortalis uertere terram Instituit, cum iam glandes atque arbuta sacrae Deficerent siluae et uictum Dodona negaret. Mox et frumentis labor additus, ut mala culmos Esset robigo segnisque horreret in aruis Carduus; intereunt segetes, subit aspera silua, Lappaeque tribolique, interque nitentia culta Infelix lolium et steriles dominantur auenae. Quod nisi et adsiduis herbam insectabere rastris Et sonitu terrebis aues et ruris opaci Falce premes umbram uotisque uocaueris imbrem, Heu magnum alterius frustra spectabis aceruom, Concussaque famem in siluis solabere quercu. Dicendum et quae sint duris agrestibus arma, Quis sine nec potuere seri nec surgere messis: Vomis et inflexi primum graue robur aratri, Tardaque Eleusinae matris uoluentia plaustra, Tribulaque traheaeque et iniquo pondere rastri; Virgea praeterea Celei uilisque supellex, Arbuteae crates et mystica uannus Iacchi. Omnia quae multo ante memor prouisa repones, Si te digna manet diuini gloria ruris. Continuo in siluis magna ui flexa domatur In burim et curui formam accipit ulmus aratri. Huic a stirpe pedes temo protentus in octo, Binae aures, duplici aptantur dentalia dorso. Caeditur et tilia ante iugo leuis altaque fagus Stiuaque, quae currus a tergo torqueat imos, Et suspensa focis explorat robora fumus. Possum multa tibi ueterum praecepta referre, Ni refugis tenuisque piget cognoscere curas. Area cum primis ingenti aequanda cylindro Et uertenda manu et creta solidanda tenaci, Ne subeant herbae neu puluere uicta fatiscat, Tum uariae illudant pestes: saepe exiguus mus Sub terris posuitque domos atque horrea fecit, Aut oculis capti fodere cubilia talpae, Inuentusque cauis bufo et quae plurima terrae Monstra ferunt, populatque ingentem farris aceruom Curculio atque inopi metuens formica senectae. Contemplator item, cum se nux plurima siluis Induet in florem et ramos curuabit olentis: Si superant fetus, pariter frumenta sequentur, Magnaque cum magno ueniet tritura calore; At si luxuria foliorum exuberat umbra, Nequiquam pinguis palea teret area culmos. Semina uidi equidem multos medicare serentis Et nitro prius et nigra perfundere amurca, Grandior ut fetus siliquis fallacibus esset, Et quamuis igni exiguo properata maderent. Vidi lecta diu et multo spectata labore Degenerare tamen, ni uis humana quotannis Maxima quaeque manu legeret. sic omnia fatis In peius ruere ac retro sublapsa referri, Non aliter quam qui aduerso uix flumine lembum Remigiis subigit, si bracchia forte remisit, Atque illum in praeceps prono rapit alueus amni. Praeterea tam sunt Arcturi sidera nobis Haedorumque dies seruandi et lucidus Anguis, Quam quibus in patriam uentosa per aequora uectis Pontus et ostriferi fauces temptantur Abydi. Libra dies somnique pares ubi fecerit horas Et medium luci atque umbris iam diuidit orbem, Exercete, uiri, tauros, serite hordea campis, Vsque sub extremum brumae intractabilis imbrem; Nec non et lini segetem et Cereale papauer Tempus humo tegere et iamdudum incumbere aratris, Dum sicca tellure licet, dum nubila pendent. Vere fabis satio; tum te quoque, medica, putris Accipiunt sulci et milio uenit annua cura, Candidus auratis aperit cum cornibus annum Taurus et auerso cedens Canis occidit astro. At si triticeam in messem robustaque farra Exercebis humum solisque instabis aristis, Ante tibi Eoae Atlantides abscondantur Gnosiaque ardentis decedat stella Coronae, Debita quam sulcis committas semina quamque Inuitae properes anni spem credere terrae. Multi ante occasum Maiae coepere; sed illos Exspectata seges uanis elusit auenis. Si uero uiciamque seres uilemque phaselum, Nec Pelusiacae curam aspernabere lentis, Haut obscura cadens mittet tibi signa Bootes: Incipe et ad medias sementem extende pruinas. Idcirco certis dimensum partibus orbem Per duodena regit mundi sol aureus astra. Aut pecori signum aut numeros impressit aceruis. Quinque tenent caelum zonae: quarum una corusco Semper sole rubens et torrida semper ab igni; Quam circum extremae dextra laeuaque trahuntur Caeruleae, glacie concretae atque imbribus atris; Has inter mediamque duae mortalibus aegris Munere concessae diuom, et uia secta per ambas, Obliquus qua se signorum uerteret ordo. Mundus, ut ad Scythiam Riphaeasque arduus arces Consurgit, premitur Libyae deuexus in Austros. Hic uertex nobis semper sublimis; at illum Sub pedibus Styx atra uidet Manesque profundi. Maxumus hic flexu sinuoso elabitur Anguis Circum perque duas in morem fluminis Arctos, Arctos Oceani metuentis aequore tingui. Illic, ut perhibent, aut intempesta silet nox, Semper et obtenta densentur nocte tenebrae; Aut redit a nobis Aurora diemque reducit, Nosque ubi primus equis Oriens afflauit anhelis Illic sera rubens accendit lumina Vesper. Hinc tempestates dubio praediscere caelo Possumus, hinc messisque diem tempusque serendi, Et quando infidum remis impellere marmor Conueniat, quando armatas deducere classis, Aut tempestiuam siluis euertere pinum. Nec frustra signorum obitus speculamur et ortus, Temporibusque parem diuersis quattuor annum. Frigidus agricolam si quando continet imber, Multa, forent quae mox caelo properanda sereno, Maturare datur: durum procudit arator Vomeris obtunsi dentem, cauat arbore lyntres Exacuunt alii uallos furcasque bicornis, Atque Amerina parant lentae retinacula uiti. Nunc facilis rubea texatur fiscina uirga, Nunc torrete igni fruges, nunc frangite saxo. Quippe etiam festis quaedam exercere diebus Fas et iura sinunt: riuos deducere nulla Religio uetuit, segeti praetendere saepem, Insidias auibus moliri, incendere uepres, Balantumque gregem fluuio mersare salubri. Saepe oleo tardi costas agitator aselli Vilibus aut onerat pomis, lapidemque reuertens Incussum aut atrae massam picis urbe reportat. Ipsa dies alios alio dedit ordine Luna Felicis operum. quintam fuge: pallidus Orcus Eumenidesque satae; tum partu Terra nefando Coeumque Iapetumque creat saeuomque Typhoea Et coniuratos caelum rescindere fratres. Ter sunt conati imponere Pelio Ossam Scilicet, atque Ossae frondosum inuoluere Olympum; Ter pater exstructos disiecit fulmine montis. Septuma post decimam felix et ponere uitem Et prensos domitare boues et licia telae Addere. nona fugae melior, contraria furtis. Multa adeo gelida melius se nocte dedere, Aut cum sole nouo terras irrorat Eous. Nocte leues melius stipulae, nocte arida prata Tondentur; noctis lentus non deficit umor. Et quidam seros hiberni ad luminis ignes Peruigilat ferroque faces inspicat acuto. Interea longum cantu solata laborem Arguto coniunx percurrit pectine telas, Aut dulcis musti Vulcano decoquit umorem Et foliis undam trepidi despumat aheni. At rubicunda Ceres medio succiditur aestu, Et medio tostas aestu terit area fruges. Nudus ara, sere nudus. hiemps ignaua colono: Frigoribus parto agricolae plerumque fruuntur Mutuaque inter se laeti conuiuia curant. Inuitat genialis hiemps curasque resoluit, Ceu pressae cum iam portum tetigere carinae, Puppibus et laeti nautae imposuere coronas. Sed tamen et quernas glandes tum stringere tempus Et lauri bacas oleamque cruentaque myrta, Tum gruibus pedicas et retia ponere ceruis Auritosque sequi lepores, tum figere dammas Stuppea torquentem Balearis uerbera fundae, Cum nix alta iacet, glaciem cum flumina trudunt. Quid tempestates autumni et sidera dicam, Atque, ubi iam breuiorque dies et mollior aestas, Quae uigilanda uiris? uel cum ruit imbriferum uer, Spicea iam campis cum messis inhorruit et cum Frumenta in uiridi stipula lactentia turgent? Saepe ego, cum flauis messorem induceret aruis Agricola et fragili iam stringeret hordea culmo, Omnia uentorum concurrere proelia uidi, Quae grauidam late segetem ab radicibus imis Sublimem expulsam eruerent; ita turbine nigro Ferret hiemps culmumque leuem stipulasque uolantes. Saepe etiam immensum caelo uenit agmen aquarum Et foedam glomerant tempestatem imbribus atris Collectae ex alto nubes; ruit arduus aether, Et pluuia ingenti sata laeta boumque labores Diluit; implentur fossae et caua flumina crescunt Cum sonitu feruetque fretis spirantibus aequor. Ipse pater media nimborum in nocte corusca Fulmina molitur dextra: quo maxima motu Terra tremit; fugere ferae et mortalia corda Per gentis humilis strauit pauor: ille flagranti Aut Atho aut Rhodopen aut alta Ceraunia telo Deicit; ingeminant Austri et densissimus imber: Nunc nemora ingenti uento, nunc litora plangunt. Hoc metuens caeli menses et sidera serua, Frigida Saturni sese quo stella receptet, Quos ignis caelo Cyllenius erret in orbis. In primis uenerare deos, atque annua magnae Sacra refer Cereri laetis operatus in herbis Extremae sub casum hiemis, iam uere sereno. Tum pingues agni et tum mollissima uina, Tum somni dulces densaeque in montibus umbrae. Cuncta tibi Cererem pubes agrestis adoret: Cui tu lacte fauos et miti dilue Baccho, Terque nouas circum felix eat hostia fruges, Omnis quam chorus et socii comitentur ouantes, Et Cererem clamore uocent in tecta; neque ante Falcem maturis quisquam supponat aristis Quam Cereri torta redimitus tempora quercu Det motus incompositos et carmina dicat. Atque haec ut certis possemus discere signis, Aestusque pluuiasque et agentis frigora uentos, Ipse pater statuit quid menstrua luna moneret, Quo signo caderent Austri, quid saepe uidentes Agricolae propius stabulis armenta tenerent. Continuo uentis surgentibus aut freta ponti Incipiunt agitata tumescere et aridus altis Montibus audiri fragor, aut resonantia longe Litora misceri et nemorum increbrescere murmur. Iam sibi tum curuis male temperat unda carinis, Cum medio celeres reuolant ex aequore mergi Clamoremque ferunt ad litora, cumque marinae In sicco ludunt fulicae notasque paludis Deserit atque altam supra uolat ardea nubem. Saepe etiam stellas uento impendente uidebis Praecipites caelo labi noctisque per umbram Flammarum longos a tergo albescere tractus; Saepe leuem paleam et frondes uolitare caducas, Aut summa nantis in aqua colludere plumas. At Boreae de parte trucis cum fulminat et cum Eurique Zephyrique tonat domus, omnia plenis Rura natant fossis atque omnis nauita ponto Vmida uela legit. numquam imprudentibus imber Offuit: aut illum surgentem uallibus imis Aeriae fugere grues, aut bucula caelum Suspiciens patulis captauit naribus auras, Aut arguta lacus circumuolitauit hirundo Et ueterem in limo ranae cecinere querellam; Saepius et tectis penetralibus extulit oua Angustum formica terens iter, et bibit ingens Arcus, et e pastu decedens agmine magno Coruorum increpuit densis exercitus alis. Iam uariae pelagi uolucres et quae Asia circum Dulcibus in stagnis rimantur prata Caystri: Certatim largos umeris infundere rores, Nunc caput obiectare fretis, nunc currere in undas Et studio incassum uideas gestire lauandi. Tum cornix plena pluuiam uocat improba uoce Et sola in sicca secum spatiatur harena. Ne nocturna quidem carpentes pensa puellae Nesciuere hiemem, testa cum ardente uiderent Scintillare oleum et putris concrescere fungos. Nec minus ex imbri soles et aperta serena Prospicere et certis poteris cognoscere signis: Nam neque tum stellis acies obtunsa uidetur, Nec fratris radiis obnoxia surgere Luna, Tenuia nec lanae per caelum uellera ferri; Non tepidum ad solem pinnas in litore pandunt Dilectae Thetidi alcyones, non ore solutos Immundi meminere sues iactare maniplos. At nebulae magis ima petunt campoque recumbunt, Solis et occasum seruans de culmine summo Nequiquam seros exercet noctua cantus. Apparet liquido sublimis in aere Nisus, Et pro purpureo poenas dat Scylla capillo: Quacumque illa leuem fugiens secat aethera pinnis, Ecce inimicus atrox magno stridore per auras Insequitur Nisus; qua se fert Nisus ad auras, Illa leuem fugiens raptim secat aethera pinnis. Tum liquidas corui presso ter gutture uoces Aut quater ingeminant, et saepe cubilibus altis Nescio qua praeter solitum dulcedine laeti Inter se in foliis strepitant: iuuat imbribus actis Progeniem paruam dulcisque reuisere nidos: Haud equidem credo, quia sit diuinitus illis Ingenium aut rerum fato prudentia maior; Verum ubi tempestas et caeli mobilis umor Mutauere uias et Iuppiter uuidus Austris Denset erant quae rara modo, et quae densa relaxat, Vertuntur species animorum, et pectora motus Nunc alios, alios dum nubila uentus agebat, Concipiunt: hinc ille auium concentus in agris Et laetae pecudes et ouantes gutture corui. Si uero solem ad rapidum lunasque sequentis Ordine respicies, numquam te crastina fallet Hora, neque insidiis noctis capiere serenae. Luna reuertentis cum primum colligit ignis, Si nigrum obscuro comprenderit aera cornu, Maximus agricolis pelagoque parabitur imber; At si uirgineum suffuderit ore ruborem, Ventus erit: uento semper rubet aurea Phoebe. Sin ortu quarto (namque is certissimus auctor) Pura neque obtunsis per caelum cornibus ibit, Totus et ille dies et qui nascentur ab illo Exactum ad mensem pluuia uentisque carebunt, Votaque seruati soluent in litore nautae Glauco et Panopeae et Inoo Melicertae. Sol quoque et exoriens et cum se condet in undas Signa dabit; solem certissima signa sequentur, Et quae mane refert et quae surgentibus astris. Ille ubi nascentem maculis uariauerit ortum Conditus in nubem medioque refugerit orbe, Suspecti tibi sint imbres: namque urget ab alto Arboribusque satisque Notus pecorique sinister. Aut ubi sub lucem densa inter nubila sese Diuersi rumpent radii, aut ubi pallida surget Tithoni croceum linquens Aurora cubile, Heu, male tum mitis defendet pampinus uuas; Tam multa in tectis crepitans salit horrida grando. Hoc etiam, emenso cum iam decedit Olympo, Profuerit meminisse magis; nam saepe uidemus Ipsius in uultu uarios errare colores: Caeruleus pluuiam denuntiat, igneus Euros; Sin maculae incipiunt rutilo immiscerier igni, Omnia tum pariter uento nimbisque uidebis Feruere. non illa quisquam me nocte per altum Ire neque a terra moneat conuellere funem. At si, cum referetque diem condetque relatum, Lucidus orbis erit, frustra terrebere nimbis Et claro siluas cernes Aquilone moueri. Denique, quid uesper serus uehat, unde serenas Ventus agat nubes, quid cogitet umidus Auster, Sol tibi signa dabit. solem quis dicere falsum Audeat? ille etiam caecos instare tumultus Saepe monet fraudemque et operta tumescere bella. Ille etiam exstincto miseratus Caesare Romam, Cum caput obscura nitidum ferrugine texit Impiaque aeternam timuerunt saecula noctem. Tempore quamquam illo tellus quoque et aequora ponti, Obscenaeque canes importunaeque uolucres Signa dabant. quotiens Cyclopum efferuere in agros Vidimus undantem ruptis fornacibus Aetnam, Flammarumque globos liquefactaque uoluere saxa! Armorum sonitum toto Germania caelo Audiit, insolitis tremuerunt motibus Alpes. Vox quoque per lucos uulgo exaudita silentis Ingens, et simulacra modis pallentia miris Visa sub obscurum noctis, pecudesque locutae (Infandum!); sistunt amnes terraeque dehiscunt, Et maestum illacrimat templis ebur aeraque sudant. Proluit insano contorquens uertice siluas Fluuiorum rex Eridanus camposque per omnis Cum stabulis armenta tulit. nec tempore eodem Tristibus aut extis fibrae apparere minaces Aut puteis manare cruor cessauit, et altae Per noctem resonare lupis ululantibus urbes. Non alias caelo ceciderunt plura sereno Fulgura nec diri totiens arsere cometae. Ergo inter sese paribus concurrere telis Romanas acies iterum uidere Philippi; Nec fuit indignum superis bis sanguine nostro Emathiam et latos Haemi pinguescere campos. Scilicet et tempus ueniet cum finibus illis Agricola incuruo terram molitus aratro Exesa inueniet scabra robigine pila, Aut grauibus rastris galeas pulsabit inanis, Grandiaque effossis mirabitur ossa sepulchris. Di patrii, Indigetes et Romule Vestaque mater, Quae Tuscum Tiberim et Romana Palatia seruas, Hunc saltem euerso iuuenem succurrere saeclo Ne prohibete. satis iam pridem sanguine nostro Laomedonteae luimus periuria Troiae; Iam pridem nobis caeli te regia, Caesar, Inuidet atque hominum queritur curare triumphos, Quippe ubi fas uersum atque nefas; tot bella per orbem, Tam multae scelerum facies, non ullus aratro Dignus honos, squalent abductis arua colonis, Et curuae rigidum falces conflantur in ensem. Hinc mouet Euphrates, illinc Germania bellum; Vicinae ruptis inter se legibus urbes Arma ferunt; saeuit toto Mars impius orbe; Vt cum carceribus sese effudere quadrigae, Addunt in spatia et frustra retinacula tendens Fertur equis auriga neque audit currus habenas.